Participatiewet: uitspraken oktober
Centrale Raad van Beroep 16 juli 2024 (datum publicatie: 31 oktober 2025) (ECLI:NL:CRVB:2024:2465)
Samenvatting: De Centrale Raad van Beroep oordeelde over de inkomstenkorting bij een bijstandsgerechtigde die als marginaal zelfstandige werkte. De Raad bevestigde dat bij het vaststellen van de inkomsten uit arbeid geen rekening gehouden mag worden met gemaakte verwervingskosten. Het inkomensbegrip van de PW sluit, in tegenstelling tot de Wet IB 2001, de aftrek van deze kosten uit. Verder oordeelde de Raad dat de vrijlatingsregeling van artikel 31, tweede lid, aanhef en onder n, PW dwingendrechtelijk is voorgeschreven. Ten slotte mag het college de bijstandsgerechtigde verplichten administratieve gegevens van haar stichting te verstrekken om het recht op bijstand vast te stellen.
Kernpunt: Geen verwervingskosten aftrek bijstand voor marginaal zelfstandige; de inkomensvrijlating PW is dwingendrechtelijk.
Rechtbank Amsterdam 8 mei 2025 (datum publicatie: 3 oktober 2025) (ECLI:NL:RBAMS:2025:2967)
Samenvatting: De Rechtbank oordeelde dat het college de bijstandsuitkering van eiseres mocht intrekken en terugvorderen. Dit was het gevolg van de aanspraak van eiseres op de helft van de waarde van de woning van haar ex-partner, een vermogen dat bestond sinds de echtscheidingsbeschikking. De rechtbank volgde het college in de systematiek van artikel 58 PW: de middelen moesten in aanmerking genomen worden vanaf de peildatum van de aanspraak, niet pas wanneer eiseres er feitelijk over kon beschikken. Het beroep was ongegrond.
Kernpunt: Terugvordering bijstand terecht, omdat de aanspraak op ex-partners woningwaarde als vermogen gold.
Rechtbank Amsterdam 27 mei 2025 (datum publicatie: 16 oktober 2025) (ECLI:NL:RBAMS:2025:3389)
Samenvatting: De Rechtbank verklaarde het beroep tegen de afwijzing van bijzondere bijstand voor inrichtingskosten gegrond. Het college had in het herziene besluit een onjuist toetsingskader gehanteerd door te stellen dat de verhuizing voorzienbaar was en daardoor niet toekwam aan de beoordeling of schulden een bijzondere omstandigheid vormden. Het herziene besluit werd vernietigd.
Kernpunt: Het College moest reserveringsruimte-gebrek door schulden (wettelijke schuldsanering) onderzoeken als bijzondere omstandigheid.
Rechtbank Amsterdam 27 mei 2025 (datum publicatie: 16 oktober 2025) (ECLI:NL:RBAMS:2025:3390)
Samenvatting: De Rechtbank oordeelde dat het college een maatregel van 100% verlaging van de bijstandsuitkering gedurende twee maanden aan eiser mocht opleggen. De reden was dat eiser zich onvoldoende had ingezet voor arbeidsinschakeling. Er waren geen medische aanknopingspunten die de arbeidsverplichtingen uitsloten, ondanks eisers psychische gesteldheid. Het beroep werd ongegrond verklaard.
Kernpunt: Maatregel terecht wegens onvoldoende inzet arbeidsinschakeling; eiser moest openstaan voor algemeen geaccepteerde arbeid.
Rechtbank Amsterdam 27 mei 2025 (datum publicatie: 16 oktober 2025) (ECLI:NL:RBAMS:2025:3391)
Samenvatting: De Rechtbank verklaarde het beroep ongegrond, waardoor de intrekking en terugvordering van de bijstandsuitkering van eiseres, wegens onvoldoende inkomsten uit vermogen, in stand bleef. Eiseres had in 2011 een geldbedrag gewonnen met een loterij, wat pas na een anonieme melding in 2023 leidde tot een onderzoek. De loterij bevestigde de winst. Door de winst niet te melden, schond eiseres haar inlichtingenverplichting. Er was geen sprake van verjaring, aangezien het college pas in 2023 daadwerkelijk bekend werd met het bestaan van de vordering.
Kernpunt: Intrekking en terugvordering bijstand terecht wegens schenden inlichtingenplicht over gewonnen loterijgeld.
Rechtbank Den Haag 23 juni 2025 (datum publicatie: 16 oktober 2025) (ECLI:NL:RBDHA:2025:18548)
Samenvatting: De Rechtbank verklaarde het beroep van eisers ongegrond tegen de wijziging van hun bijstandsuitkering naar de kostendelersnorm met vier medebewoners, nadat hun dochter afstudeerde. Eisers betwistten de beslissing op bezwaar en deden een beroep op de hardheidsclausule. De rechtbank oordeelde dat de Pw niet voorziet in een hardheidsclausule om af te wijken van de KDN op basis van persoonlijke omstandigheden en eisers hadden onevenredige benadeling ook niet onderbouwd.
Kernpunt: kostendelernorm kent geen hardheidsclausule
Rechtbank Amsterdam 9 juli 2025 (datum publicatie: 22 oktober 2025) (ECLI:NL:RBAMS:2025:4744)
Samenvatting: De Rechtbank verklaarde het beroep gegrond tegen de afwijzing van een bijstandsaanvraag voor een alleenstaande. Het college betoogde dat eiser onjuiste of onvolledige informatie had verstrekt waardoor zijn hoofdverblijf niet kon worden vastgesteld. De rechtbank oordeelde dat eiser alle gevraagde informatie verstrekte en volledig meewerkte aan het onderzoek, zonder dat onjuistheden werden vastgesteld. De bevindingen van het college, zoals een laag verbruik en regelmatig verblijf bij zijn partner, waren onvoldoende om aan eisers hoofdverblijf op het uitkeringsadres te twijfelen. De rechtbank vernietigde het besluit en voorzag zelf in de zaak door eiser alsnog bijstand toe te kennen.
Kernpunt: Afwijzing van bijstand onterecht; eiser maakte hoofdverblijf aannemelijk ondanks zuinig leven en partnerbezoek.
Centrale Raad van Beroep 16 september 2025 (datum publicatie: 1 oktober 2025) (ECLI:NL:CRVB:2025:1420)
Samenvatting: De Centrale Raad van Beroep bekrachtigde de intrekking en terugvordering van bijstand, evenals de boete, vanwege schending van de inlichtingenverplichting door appellant. Appellant had het bezit en de handel in cryptovaluta via diverse accounts niet gemeld. De Raad stelde dat het appellant redelijkerwijs duidelijk had moeten zijn dat cryptovaluta (vermogen) gemeld moet worden. Het college hoefde dit niet op te merken aan de hand van vage overschrijvingen op bankafschriften.Het recht op bijstand kon niet worden vastgesteld. . De intrekking en terugvordering blijven in stand.
Kernpunt: Niet gemelde cryptovaluta-accounts kunnen leiden tot intrekking en terugvordering bijstand.
Centrale Raad van Beroep 16 september 2025 (datum publicatie: 1 oktober 2025) (ECLI:NL:CRVB:2025:1405)
Samenvatting: De Centrale Raad van Beroep oordeelde dat de herziening en terugvordering van bijstand vanwege verzwegen vermogen (een auto van de partner) deels onterecht was. Appellante schond de inlichtingenverplichting door de auto niet te melden. De Raad maakte onderscheid tussen de periode vóór en na de verkoop van de auto. Voor periode 1 (vóór verkoop) was herziening terecht, aangezien de auto tot het gezinsvermogen behoorde. Echter, voor periode 2 (na verkoop) had het college niet aannemelijk gemaakt dat appellante of haar partner redelijkerwijs kon beschikken over de verkoopopbrengst, die op een rekening van een derde was gestort. De Raad vernietigde het besluit daarom gedeeltelijk.
Kernpunt: bij verkoop van auto moet het college het beschikken over verkoopopbrengst auto aantonen.
Centrale Raad van Beroep 16 september 2025 (datum publicatie: 1 oktober 2025) (ECLI:NL:CRVB:2025:1387)
Samenvatting: De Centrale Raad van Beroep bekrachtigde de intrekking en terugvordering van bijstand wegens schending van de inlichtingenverplichting door appellanten vanwege ongemelde Marktplaats-activiteiten. Gelet op de aard, omvang en regelmaat van de 370 geplaatste advertenties voor diverse goederen, was volgens de Raad sprake van handel, niet van incidentele verkoop van privégoederen. Omdat appellanten geen administratie bijhielden en onvoldoende controleerbare gegevens konden verstrekken, kon het recht op bijstand ook niet schattenderwijs worden vastgesteld.
Kernpunt: 370 Marktplaats advertenties zijn handel, schending inlichtingenplicht leidt tot intrekking en terugvordering.
Centrale Raad van Beroep 9 september 2025 (datum publicatie: 1 oktober 2025) (ECLI:NL:CRVB:2025:1385)
Samenvatting: De Centrale Raad van Beroep bevestigde dat het college twee aanvragen om bijzondere bijstand van appellant terecht afwees dan wel buiten behandeling stelde. De aanvraag voor bijzondere bijstand voor proceskosten (na een kostenveroordeling) werd afgewezen omdat het een schuld betrof, wat op grond van artikel 13 lid 1 onder g PW is uitgesloten van bijstand. Dit verschilt van bijstand voor de eigen bijdrage rechtsbijstand, die wordt aangevraagd vóór het ontstaan van de schuld.
Kernpunt: Bijstand voor proceskosten betreft vergoeding van een schuld
Centrale Raad van Beroep 9 september 2025 (datum publicatie: 1 oktober 2025) (ECLI:NL:CRVB:2025:1384)
Samenvatting: De Centrale Raad van Beroep liet de terugvordering van bijstand voor een deel van de periode 2009-2017 in stand, omdat appellanten de inlichtingenverplichting schonden door hun gokactiviteiten en daarmee verkregen inkomsten niet te melden. Volgens vaste rechtspraak moeten gokactiviteiten altijd worden gemeld, ongeacht of er winst of verlies is gemaakt. Hoewel het college sinds 2017 een tegenwettelijke gedragslijn hanteerde waarbij verwervingskosten (inleg) werden meegerekend, gold dit niet voor de oudere, nog te beoordelen periode(n).
Kernpunt: Terugvordering bijstand wegens niet gemelde gokinkomsten blijft deels in stand vanwege schending inlichtingenplicht.
Centrale Raad van Beroep 16 september 2025 (datum publicatie: 1 oktober 2025) (ECLI:NL:CRVB:2025:1383)
Samenvatting: De Centrale Raad van Beroep bevestigde de afwijzing van een aanvraag om bijzondere bijstand voor kosten van woninginrichting. Appellant voerde aan dat hij door een gokverslaving niet had kunnen reserveren voor deze kosten, wat volgens hem een bijzondere omstandigheid opleverde. De Raad stelde dat appellant in beginsel voldoende middelen had gehad om te reserveren. Dat appellant door zijn gokverslaving niet gereserveerd had, levert geen bijzondere omstandigheid op in de zin van artikel 35 lid 1 PW. Kernpunt: Gokverslaving is geen bijzondere omstandigheid die de reserveringsplicht voor bijstand uitsluit.
Centrale Raad van Beroep 16 september 2025 (datum publicatie: 1 oktober 2025) (ECLI:NL:CRVB:2025:1381)
Samenvatting: De Centrale Raad van Beroep oordeelde dat het invullen en verzenden van een digitaal formulier "Melding bijstand" door appellante moest worden aangemerkt als een rechtsgeldige aanvraag om bijstand in de zin van de Awb. Het college had deze ten onrechte als enkeleen melding beschouwd. De Raad stelde dat een melding geen constitutief vereiste is voor het tot stand komen van een aanvraag om bijstand. Aangezien het formulier voldeed aan de vereisten van een aanvraag (art. 1:3 lid 3 Awb en art. 4:2 lid 1 Awb), vernietigde de Raad het besluit van het college.
Kernpunt: Digitaal formulier “Melding bijstand” is een rechtsgeldige aanvraag want melding is geen constitutief vereiste.
Rechtbank Noord-Holland 17 september 2025 (datum publicatie: 16 oktober 2025) (ECLI:NL:RBNHO:2025:11698)
Samenvatting: De rechtbank verklaarde het beroep tegen de intrekking en terugvordering van bijstand gegrond. De bijstand werd ingetrokken wegens niet-gemelde inkomsten uit werk als automonteur. De rechtbank oordeelde dat de terugvordering op basis van dringende redenen onvoldoende was onderzocht, met name de mogelijke ernstige gevolgen voor de kwetsbare gezondheid van eiser. Bovendien constateerde de rechtbank schending artikelen 7:5 en 7:1 Awb. De voorzitter van de hoorcommissie was zowel betrokken bij het advies over het dossier als de opsteller van het uiteindelijke besluit op bezwaar.
Kernpunt: Terugvordering onvoldoende gemotiveerd over dringende redenen en schending Awb door gebrek aan onafhankelijkheid.
Rechtbank Midden-Nederland 19 september 2025 (datum publicatie: 2 oktober 2025) (ECLI:NL:RBMNE:2025:4972)
Samenvatting: De rechtbank verklaarde het beroep van eiser ongegrond tegen de verlaging van zijn bijstandsuitkering met 50% wegens onvoldoende sollicitatiepogingen. Eiser beriep zich op medische beperkingen (epileptische aanvallen). De rechtbank stelde dat eiser onvoldoende heeft aangetoond dat hij niet het vermogen had om gemaakte afspraken na te komen. Eiser had onvoldoende objectieve, verifieerbare medische gegevens overlegd om het ontbreken van verwijtbaarheid aan te tonen. Er was evenmin sprake van dringende redenen om van de maatregel af te zien, aangezien financiële gevolgen inherent zijn aan uitkeringsverlagingen. De verlaging was terecht.
Kernpunt: Verlaging bijstand terecht wegens onvoldoende solliciteren, medische belemmeringen voor afspraken onvoldoende bewezen.
Centrale Raad van Beroep 23 september 2025 (datum publicatie: 1 oktober 2025) (ECLI:NL:CRVB:2025:1401)
Samenvatting: De Centrale Raad van Beroep bevestigt dat de inkomensvrijlating vanwege een medische urenbeperking terecht is ingegaan op 1 januari 2022. Appellante wilde deze regeling met terugwerkende kracht vanaf september 2020, omdat zij sinds een auto-ongeluk in 2011 blijvende medische klachten heeft. De Raad oordeelt echter dat appellante geen bewijs heeft geleverd dat vóór 2022 een geldige medische urenbeperking voor haar gold. De overgelegde stukken uit 2012 en 2013 zijn te oud of worden ontkracht door recentere medische adviezen. Bovendien rustte er geen actieve informatieplicht op het dagelijks bestuur om appellante te informeren over het recht op inkomensvrijlating.
Kernpunt: Geen eerdere ingangsdatum inkomensvrijlatig PW, omdat medische urenbeperking onvoldoende onderbouwd was.
Centrale Raad van Beroep 7 oktober 2025 (datum publicatie: 16 oktober 2025) (ECLI:NL:CRVB:2025:1477)
Samenvatting: De Centrale Raad van Beroep heeft geoordeeld over de afwijzing van aanvragen om bijzondere bijstand voor de meerkosten van elektra, gerelateerd aan het gebruik van medische hulpmiddelen die zijn verstrekt op grond van de Zorgverzekeringswet (Zvw). Het college stelde dat de Zvw een voorliggende voorziening was, waardoor bijzondere bijstand niet mogelijk was (artikel 15 lid 1 PW). De Raad stelt dat elektrakosten voor hulpmiddelen kosten van 'normaal gebruik' zijn, welke bewust niet worden vergoed vanuit de Zvw. Omdat elektrakosten bestaanskosten zijn en geen medische kosten, vallen ze buiten de reikwijdte van de Zvw. De Zvw is voor deze kosten dus geen voorliggende voorziening. De CRvB vernietigt het afwijzende besluit en draagt het college op een nieuwe beslissing te nemen.
Kernpunt: Elektrakosten medische hulpmiddelen vallen buiten de Zvw-reikwijdte, dus bijzondere bijstand is mogelijk.
Rechtbank Gelderland 2 oktober 2025 (datum publicatie: 24 oktober 2025) (ECLI:NL:RBGEL:2025:8202)
Samenvatting: De Rechtbank Gelderland verklaart het beroep gegrond tegen de afstemming van de Participatiewet-uitkering van eiser. Het college had de uitkering verlaagd omdat eiser geen kosten voor levensonderhoud had, aangezien hij maaltijden en leefgeld van zijn moeder ontving. De rechtbank stelt dat de gemeentelijke Beleidsregels Vrijlating giften onduidelijk zijn geformuleerd en een afwijkende definitie van 'gift in natura' hanteren. Nu de Beleidsregels onduidelijk zijn, moeten zij in het voordeel van eiser worden uitgelegd. Dit betekent dat de door zijn moeder verstrekte maaltijden onder de vrijlating van periodieke giften vallen, in afwijking van vaste jurisprudentie. De rechtbank vernietigt het besluit.
Kernpunt: Onduidelijke beleidsregels over giften in natura (maaltijden) leiden tot onterechte afstemming van bijstand.
Rechtbank Midden-Nederland 23 oktober 2025 (datum publicatie: 23 oktober 2025) (ECLI:NL:RBMNE:2025:5520)
Samenvatting: De Rechtbank Midden-Nederland verklaart het beroep van eiser gegrond tegen de herziening en terugvordering van zijn bijstandsuitkering. De rechtbank stelt dat het bestreden besluit ten aanzien van de kostendelersnorm motiveringsgebreken bevat. Het college heeft onvoldoende onderbouwd waarom het afweek van het advies van de Commissie Bezwaarschriften over uitzonderingsgronden of financiële verstrengeling. Ook is de conclusie over de (doorlopende) aanwezigheid van opvolgende kostendelende medebewoners onvoldoende gemotiveerd. Het besluit wordt vernietigd en het college moet een nieuw, deugdelijk gemotiveerd besluit nemen.
Kernpunt: Terugvordering bijstand onvoldoende gemotiveerd over kostendelersnorm; nieuw besluit met inachtneming uitspraak vereist.
Rechtbank Overijssel 13 oktober 2025 (datum publicatie: 14 oktober 2025) (ECLI:NL:RBOVE:2025:6034)
Samenvatting: De Rechtbank Overijssel verklaart het beroep gegrond tegen de intrekking en terugvordering van bijstand wegens een vermeende hennepkwekerij. Eiser had de inlichtingenverplichting geschonden door geen melding te doen van de activiteiten gericht op (het starten van) een hennepkwekerij. Echter, de rechtbank oordeelt dat eiser aannemelijk heeft gemaakt dat hij geen inkomsten verwierf uit teelt. De tenlastelegging en sepotbeslissing van het OM ondersteunen deze stelling. Het bewijs was onvoldoende om vast te stellen dat sprake was van een operationele kwekerij met inkomsten. Het college kon het recht op volledige bijstand wel vaststellen.
Kernpunt: Inlichtingenplicht geschonden door hennepspullen, maar inkomsten waren niet vastgesteld; intrekking onterecht.
Centrale Raad van Beroep 30 september 2025 (datum publicatie: 8 oktober 2025) (ECLI:NL:CRVB:2025:1447)
Samenvatting: De Centrale Raad van Beroep behandelde het hoger beroep tegen de herziening en terugvordering van bijstand door het college van Rotterdam, omdat appellante inkomsten ontving uit een ouderdomspensioen uit Curaçao. Appellante stelde dat deze pensioeninkomsten op grond van het giftenbeleid vrijgelaten hadden moeten worden. De Raad oordeelde dat de inkomsten uit pensioen geen giften zijn als bedoeld in artikel 31, tweede lid, aanhef en onder m, van de Participatiewet en er geen aanleiding is deze daarmee gelijk te stellen. Het hoger beroep slaagde niet, waardoor de herziening en terugvordering in stand bleven.
Kernpunt: Ouderdomspensioen is geen gift onder de Participatiewet, bijstand mocht herzien en teruggevorderd worden.
Centrale Raad van Beroep 30 september 2025 (datum publicatie: 8 oktober 2025) (ECLI:NL:CRVB:2025:1460)
Samenvatting: De CRvB beoordeelde de intrekking en terugvordering van bijstand van appellanten wegens schending van de inlichtingenverplichting vanwege een nalatenschap/bankrekeningen in Iran.H college maakte niet aannemelijk dat appellant vóór 20 december 2021 (datum volmacht) kon beschikken over de nalatenschap. Wel schond appellant de inlichtingenverplichting vanaf 26 april 2021 wegens het niet melden van Iraanse bankrekeningen. De Raad vernietigde het intrekkingsbesluit voor de periode vóór 26 april 2021 en stelde de terugvordering bij appellant lager vast.
Kernpunt: Het college moet de beschikbaarheid van een nalatenschap voldoende aantonen.
Centrale Raad van Beroep 30 september 2025 (datum publicatie: 8 oktober 2025) (ECLI:NL:CRVB:2025:1450)
Samenvatting: De Centrale Raad van Beroep bekrachtigde de afwijzing door het college van een aanvraag om bijzondere bijstand voor de kosten van een tandheelkundig implantaat. Het college wees de aanvraag af omdat de Zorgverzekeringswet een voorliggende voorziening is en omdat de betrokkene niet voldeed aan de voorwaarde dat alleen de meest goedkope en adequate voorziening voor bijstand in aanmerking komt. Volgens de Uitvoeringsinstructie wordt een implantaat niet als zodanig beschouwd. De Raad stelde vast dat dit beleid tegenwettelijk begunstigend is dit toetst de Raad niet enop rechtmatigheid. Aangezien het college het beleid consistent heeft toegepast, was de afwijzing terecht.
Kernpunt: Afwijzing bijzondere bijstand voor een implantaat is terecht wegens consistent toegepast tegenwettelijk begunstigend beleid.
overzicht 2025
