De aanbestedingsprocedure
De provincies Groningen en Drenthe hebben samen met verschillende gemeenten (de aanbestedende diensten) in 1967 een Gemeenschappelijke Regeling opgericht voor de behartiging van de openbare elektriciteitsvoorziening. Volgens de regeling kreeg de GR in eigendom overgedragen alle ten dienste van de openbare verlichting staande zaken. De activa van de GR zijn later ingebracht in een nieuwe naamloze vennootschap, welke in 1993 is gefuseerd met EDON. EDON heeft in 2004 Essent aangewezen als netbeheerder van het elektriciteitsnet Na naamwijziging van Essent in Enexis, heeft ook EDON haar naam gewijzigd en wel in Aktivabedrijf Enexis Noord BV.
In 2011 hebben de aanbestedende diensten aangekondigd het beheer en onderhoud van de openbare verlichting aan te besteden. De opdracht omvat mede het vervangen en repareren van de lichtmasten. Tot 1 januari 2012 werd het beheer en onderhoud uitgevoerd door ZIUT.
Netbeheerder Enexis vordert in kort geding dat de gemeenten en de provincies wordt verboden een aanbestedingsprocedure voor het beheer en onderhoud van de openbare verlichting te houden. Enexis legt daaraan ten grondslag dat de lichtmasten door natrekking een bestanddeel zijn van het ondergrondse laagspanningsnet waar de lichtmasten op zijn aangesloten. Enexis is eigenaar van dit netwerk en derhalve, volgens haar, ook van de lichtmasten.
Het vonnis
Om meerdere redenen oordeelde de voorzieningenrechter voorshands dat de aanbestedende diensten eigenaar van de straatlantaarns zijn:
- de straatlantaarns zijn geen bestanddeel van het onderliggende elektriciteitsnetwerk door middel van natrekking;
- de straatlantaarns zijn geen onderdeel van het onderliggende elektriciteitsnetwerk op grond van verkeersopvattingen;
- de straatlantaarns zijn een onroerende zaak. Aangezien de voor overdracht van onroerende zaken noodzakelijke notariële akte ontbreekt, is de eigendom niet rechtsgeldig aan de GR overgedragen.
De vorderingen van Enexis worden daarom afgewezen. De aanbestedingsprocedure kan derhalve doorgang vinden.
Commentaar
Dit vonnis is van praktisch belang voor gemeenten en provincies. Vaak is er discussie over wie de eigenaar is van lichtmasten. De zittende beheerder maakt om die reden regelmatig bezwaar tegen een aanbestedingsprocedure voor het onderhoud. Dit vonnis is een steun in de rug voor overheden die in een vergelijkbare situatie zitten en het beheer en onderhoud van straatlantaarns willen aanbesteden. Aktivabedrijf Enexis Noord B.V. heeft echter aangekondigd een bodemprocedure te beginnen waarin zij een verklaring voor recht zal vorderen dat zij (toch) eigenaar is van de straatverlichting (ro. 2.16 van het vonnis). In die procedure zal mogelijk een definitief antwoord worden gegeven op de naast de aanbestedingsproblematiek bestaande eigendomskwestie van (gemeentelijke) straatverlichting.
Mr. J.H.J. Bax
Aanbestedingsadvocaat bij de vakgroep aanbestedingsrecht Dirkzwager
