Beschermde oorsprongsbenamingen
In deze kwestie gaat het om het gebruik van CHAMPANILLO voor horeca diensten. CIVC, die de belangen van de Champagne industrie behartigt, stelt dat hiermee in de bescherming van de oorsprongsbenaming Champagne wordt getreden.
Eerder werd in etablissementen van Champanillo ook een mousserende drank genaamd „Champanillo” verkocht, maar die verkoop is gestaakt op verzoek van het CIVC. CHAMPANILLO wordt nog wel gebruikt op sociale netwerken (Instagram en Facebook) en op internet (en de domeinnaam „champanillo.es”) en in reclame.
Europese regelgeving
De bescherming voor benamingen en geografische aanduidingen en oorsprongsbenaming volgt met name uit Europese regelgeving. Zo worden beschermde oorsprongsbenamingen en beschermde geografische aanduidingen beschermd tegen:
a) elk direct of indirect gebruik door de handel van de beschermde naam:
i) voor vergelijkbare producten die niet in overeenstemming zijn met het bij de beschermde naam horende productdossier; of
ii) voor zover dat gebruik neerkomt op het uitbuiten van de reputatie van een oorsprongsbenaming of geografische aanduiding;
en tegen
b) elk misbruik, elke nabootsing of voorstelling, zelfs indien de werkelijke oorsprong van het product of de dienst is aangegeven of indien de beschermde naam is vertaald, getranscribeerd of getranslitereerd of vergezeld gaat van uitdrukkingen zoals "soort", "type", "methode", "op de wijze van", "imitatie", "smaak", "zoals" en dergelijke.
Champagne vs Champanillo
Champanillo is een samenvoeging van het Spaanse woord voor champagne (champán) zonder klemtoon op de klinker „a” en het verkleinend achtervoegsel „illo”, en betekent in het Spaans dus „kleine champagne”, aldus het arrest van het Hof. Geoordeeld wordt dat dit teken visueel en/of fonetisch oogpunt aanzienlijk afwijkt van champagne. Daarom wordt door het Hof (alleen) getoetst aan de voornoemde b) grond.
Misbruik, nabootsing of voorstelling van namen
De CIVC beroept zich in de juridische procedure op alle voornoemde gronden. Volgens deze bepalingen wordt een BOB beschermd tegen elk misbruik, elke nabootsing of elke voorstelling, zelfs indien de werkelijke oorsprong van het product „of de dienst” is aangegeven. Hieruit leidt het Hof af dat de werkingssfeer van de door Champagne verleende bescherming elk gebruik daarvan door producten of diensten omvat.
Doestelling is volgens het Hof ook om aan een BOB een ruime bescherming te geven die zich uitstrekt tot “elk gebruik waarbij wordt geprofiteerd van de reputatie die verbonden is aan producten die onder een van deze aanduidingen vallen.” De reputatie van een onder een BOB vallend product kan dus ook onrechtmatig worden uitgebuit wanneer de in deze bepaling bedoelde praktijk een dienst betreft (en niet louter waren of drank).
“Voorstelling”
Het Hof gaat met name in op de uitleg van het begrip "voorstelling". Er is geen enkele aanwijzing, aldus het Hof, waaruit blijkt dat de bescherming tegen oproeping van een voorstelling is beperkt tot gevallen waarin de door de BOB aangeduide producten en de producten of diensten waarvoor het litigieuze teken wordt gebruikt „vergelijkbaar” of „soortgelijk” zijn, of dat deze bescherming zich daarentegen uitstrekt tot gevallen waarin het teken betrekking heeft op producten of diensten die niet soortgelijk zijn aan die welke onder de BOB vallen.
Niet als dwingende voorwaarde geldt dat de BOB (gedeeltelijk) is opgenomen in een teken dat is aangebracht op producten of diensten die niet onder die benaming vallen, en evenmin dat er een fonetische en visuele gelijkenis tussen dat teken en die benaming bestaat. Er kan immers ook sprake zijn van een voorstelling, aldus het Hof, wanneer de beschermde benaming en het betrokken teken „conceptueel dicht bij elkaar liggen”
Beslissend is of de consument, bij het zien van de benaming, als referentiebeeld het onder de BOB vallende goed direct voor de geest zal komen, waarbij rekening kan worden gehouden ermee dat de litigieuze benaming een deel van een BOB bevat, of dat tussen deze benaming en deze BOB een fonetische en/of visuele gelijkenis bestaat, of dat die benaming en die BOB conceptueel dicht bij elkaar liggen. Er moet sprake zijn van een verband dat voldoende rechtstreeks en duidelijk is.
Niet vereist is overigens dat het onder de BOB vallende product en het product of de dienst waarop de litigieuze benaming betrekking heeft, identiek of soortgelijk zijn.
Verwarring
De nationale (Spaanse) rechter moet nu dus nog beoordelen of de benaming CHAMPANILLO een voldoende rechtstreeks en duidelijk verband met champagne kan oproepen bij de normaal geïnformeerde en redelijk omzichtige en oplettende gemiddelde Europese consument. Dit lijkt op de consument uit het merkenrecht. Echter, een concurrentieverhouding is niet vereist, noch dat het gevaar bestaat dat bij de consument verwarring ontstaat omtrent deze producten en/of diensten bestaat. Daarmee lijkt de bescherming van de BOB ruimer dan de merkrechtelijke bescherming. Het aantonen van opzet of schuld is overigens ook niet vereist voor toepassing van deze regeling, aldus het arrest van het Hof.
Eerdere kwesties
Deze uitspraak laat zien dat de bescherming van een BOB als ‘voorstelling’ ver kan reiken. Er zijn overigens eerdere vergelijkbare kwesties, onder meer waarin het Andrélon in een rechtszaak verboden is haar shampoo Champagne te noemen en en over het al dan niet verboden zijn van champagne sorbets
Joost Becker, advocaat intellectueel eigendom
* Bron van het logo in de header: https://www.facebook.com/champanillo1/photos/a.230132560667270/1370689406611574/
