Op 23 juli 2021 heeft de Europese Commissie (‘Commissie') een verruiming van de Algemene Groepsvrijstellingsverordening (‘AGVV’) gepubliceerd. Artikel 108 lid 3 VWEU verplicht overheden om staatssteun vooraf te melden bij de Europese Commissie. Staatssteun die voldoet aan de voorwaarden van de AGVV is vrijgesteld van die meldingsverplichting. De AGVV bevat algemene voorwaarden voor vrijstelling en specifieke voorwaarden per steuncategorie. Zo moet de verleende steun een ‘stimulerend effect’ hebben en moeten overheden rekening houden met de steunplafonds die gelden voor de verschillende vrijgestelde steuncategorieën.
Meer informatie over staatssteun vindt u op deze overzichtspagina.
De recente uitbreiding van de AGVV omvat twee onderdelen: (i) nationale steun die onder het toepassingsgebied van Europese investeringsprogramma’s valt en (ii) steun verleend ten behoeve van de transitie naar een digitale en duurzame economie.
Nationale steun die onder het toepassingsgebied van EU-investeringsprogramma’s valt
De uitbreiding van de AGVV is gericht op nationale financiering via drie EU-investeringsprogramma’s: InvestEU, Horizon 2020/Horizon Europe en Interreg. Nationale steun die via deze investeringsprogramma’s verliep (in cofinanciering met de Europese middelen uit die fondsen) was tot op heden onderworpen aan het staatssteuntoezicht van de Commissie. Met de uitbreiding van de AGVV is die nationale steun nu vrijgesteld van toezicht. Lidstaten moeten de Commissie wel achteraf inlichten.
Om te kunnen profiteren van de vrijstelling, moet de steun in ieder geval (i) gericht zijn op een gemeenschappelijke doelstelling, (ii) een marktfalen aanpakken of sociaaleconomische cohesie stimuleren en (iii) niet verder gaan dan noodzakelijk. Daarnaast zet de Commissie in de AGVV uiteen welke nadere voorwaarden per categorie investeringsmaatregelen gelden voor vrijstelling van de meldingsverplichting.
InvestEU
InvestEU, eerder bekend als het ‘Plan-Juncker’, is een investeringsprogramma van de Europese Investeringsbank gericht op het stimuleren van de Europese economie en het aanjagen van groei. De investeringen zijn gericht op duurzame infrastructuur, onderzoek, innovatie en digitalisering, kleine en middelgrote ondernemingen en sociale investeringen. De geamendeerde AGVV stelt steunmaatregelen van lidstaten gericht op deze investeringsdoelen vrij van de meldingsverplichting ex artikel 108 lid 3 VWEU, mits voldaan aan de genoemde voorwaarden.
Horizon 2020/Horizon Europe
De investeringsprogramma’s Horizon 2020 en Horizon Europe zijn gericht op ondersteuning van (i) organisaties actief in onderzoek, ontwikkeling en innovatie in internationaal verband en (ii) individuele onderzoekers. Door de uitbreiding van de AGVV kunnen ook de lidstaten deze activiteiten financieren zonder meldingsverplichting.
Interreg
Het Interreg-programma is gericht op het stimuleren van samenwerking tussen de verschillende (grens)regio’s in Europa. De overkoepelende thema’s van het programma zijn verduurzaming, digitalisering en verkleining van de economische verschillen. Nationale maatregelen die bijdragen aan deze doelstellingen, kunnen nu eveneens profiteren van de vrijstelling van de meldingsverplichting in de AGVV.
Uitbreiding steuncategorieën ten behoeve van digitalisering en verduurzaming
De Commissie breidt daarnaast de AGVV uit voor een aantal specifieke steunmaatregelen gericht op digitalisering en verduurzaming. Zo is steun voor energie-efficiëntieprojecten in gebouwen nu vrijgesteld tot EUR 30 miljoen (voorheen 15 miljoen) wanneer overheden die steun combineren met investeringen in bijvoorbeeld zonnepanelen, warmtepompen, opslag en laadinfrastructuur evenals slimme digitale toepassingen en de daarvoor noodzakelijke investeringen.
Ook steun voor publieke oplaad- en tankinfrastructuur voor emissiearme wegvoertuigen is vrijgesteld van de meldingsverplichting, met een steunplafond van EUR 15 miljoen per project per onderneming en EUR 150 miljoen in het geval van een steunregeling.
Tot slot is steun voor vaste breedbandnetwerken, mobiele 4G- en 5G-netwerken, bepaalde trans-Europese infrastructuurprojecten voor digitale connectiviteit en bepaalde vouchers vrijgesteld van meldingsverplichting.
Nieuwe revisie aangekondigd
Met voornoemde uitbreidingen hoopt de Commissie eveneens het herstel van de economische effecten van de corona-pandemie te stimuleren. De kaderregeling voor het verlenen van coronasteun, die in maart 2020 is ingevoerd, blijft van kracht tot ten minste 31 december 2021. In dit eerdere blog vindt u een aantal vuistregels voor het verlenen van staatssteun tijdens de corona-pandemie.
De Commissie heeft in het voorjaar een nieuwe revisie van de AGVV in consultatie gebracht. Deze revisie is gericht op het verder stimuleren van digitalisering en verduurzaming. Wilt u op de hoogte blijven van deze en andere ontwikkelingen op het gebied van de staatssteunregels? Houd dan de Dirkzwager-expertisepagina Staatssteun in de gaten.
