Wijziging autoregeling na overgang van onderneming

In geval van overgang van onderneming gaat een werknemer op grond van artikel 7:663 BW automatisch over naar de overnemende partij, met behoud van al zijn rechten en verplichtingen uit de arbeidsovereenkomst. In de regel zal de koper na de overgang graag zijn eigen arbeidsvoorwaarden op de overgenomen werknemers willen toepassen. De Rechtbank Leeuwarden besliste recent over de harmonisatie van een autoregeling (Rb. Leeuwarden 1 augustus 2012, LJN BX3980).

In deze zaak ging het om een werknemer die als Hoofd Binnendienst  de beschikking had over een leaseauto (die hij ook volledig vrij privé mocht gebruiken).   Kort na de overgang naar zijn nieuwe werkgever verviel deze functie echter, en werd de werknemer in de functie van Schadebehandelaar geplaatst. De werkgever stelt zich daarbij op het standpunt dat bij deze nieuwe functie geen leaseauto hoort . De werkgever streeft naar harmonisatie van de arbeidsvoorwaarden binnen de onderneming, feitelijk probeert de werkgever de rechten en verplichtingen uit de arbeidsovereenkomst (eenzijdig) te wijzigen. De werknemer verweert zich met het standpunt dat de arbeidsvoorwaarden door de  overgang van onderneming van rechtswege zijn overgegaan op zijn nieuwe werkgever.

De meest voor de hand liggende wijze om tot een wijziging van arbeidsvoorwaarden te komen, is door instemming te verkrijgen van de werknemer, zeker indien de voorgestelde regeling in voldoende mate in compensatie voorziet.  In dit geval werd de werknemer daartoe een overgangsregeling geboden met gebruikmaking van een leaseauto van een vertrokken werknemer. Na afloop van de leasetermijn van deze auto wilde de werkgever echter geen leaseauto meer ter beschikking stellen.  In de autoregeling noch in de arbeidsovereenkomst was een eenzijdig wijzigingsbeding (als bedoeld in artikel 7:613 BW) opgenomen dat de werkgever de bevoegdheid geeft om de autoregeling  (indien er sprake is van zwaarwegend belang van de werkgever) eenzijdig te wijzigen. De werkgever kon langs die weg dan ook niet eenzijdig de voor de werknemer van toepassing zijnde autoregeling opzij zetten, maar daarmee was de zaak nog niet beslecht.

Volgens vaste jurisprudentie mag van een werknemer immers bij veranderende omstandigheden - bij afwezigheid van een eenzijdig wijzigingsbeding - uit hoofde van het goed werknemerschap verlangd worden om mee te werken aan een aanpassing van zijn arbeidsvoorwaarden. In dit geval viel het ter beschikking stellen van een leaseauto aan te merken als een arbeidsvoorwaarde met een beloningscomponent. Daarbij speelde mee dat privégebruik van de auto was toegestaan, zonder dat daarvoor een kostendekkende eigen bijdrage hoefde te worden betaald.
Bij de vraag of van de werknemer aanvaarding van een wijziging van de arbeidsovereenkomst mag worden gevergd op grond van goed werknemerschap, dient in de eerste plaats te worden onderzocht of de werkgever in de gewijzigde omstandigheden als goed werkgever aanleiding heeft kunnen vinden tot het doen van een (redelijk) voorstel tot wijziging, waarbij alle omstandigheden van het geval in aanmerking moeten worden genomen. Als daarvan sprake is, dient vervolgens te worden onderzocht of aanvaarding van het door de werkgever gedane voorstel in redelijkheid van de werknemer gevergd kan worden. Als dat óók het geval is, dan mag de werknemer het verzoek tot wijziging niet weigeren. De wens om arbeidsvoorwaarden eenzijdig te wijzigen mag doorgaans echter niet enkel gelegen zijn in het streven van de werkgever tot harmonisatie van de arbeidsvoorwaarden binnen zijn onderneming. Het harmonisatieargument alleen wordt veelal te licht bevonden. In deze zaak overwoog de rechter dan ook dat de verschillen in arbeidsvoorwaarden van het voormalige Hoofd Binnendienst nu eenmaal een gevolg waren van de overname, waardoor de (nieuwe) werkgever ook aan de toen geldende arbeidsvoorwaarden van de overgenomen werknemers gebonden werd.