Of het nu gaat om hardware, software of adviesdiensten (consultancy), eventuele gebreken of fouten daarin hebben in potentie een zeer grote impact op de bedrijfsvoering en kunnen leiden tot omvangrijke schade. Het is dan ook niet verwonderlijk dat bij IT-overeenkomsten altijd veel aandacht wordt geschonken aan de aansprakelijkheidsbepaling.
Uitgangspunten nieuwe aansprakelijkheidsbeperking ARBIT
Bij het opstellen van de aansprakelijkheidsbepaling in de ARBIT voorwaarden is rekening gehouden met de beheersbaarheid en verzekerbaarheid van risico’s met betrekking tot IT-diensten en IT-producten. In de toelichting wordt in dit kader ook uitdrukkelijk opgemerkt dat daarom gekozen is om niet het in beginsel onbeperkte wettelijke aansprakelijkheidsregime te volgen, zoals dat wel gebeurt in de Arvodi en Ariv voorwaarden. In plaats daarvan is getracht om tot een uitgebalanceerde aansprakelijkheidsverdeling te komen. In dit licht wordt geen onderscheid meer gemaakt tussen directe of indirecte schade maar tussen:
- persoons- of zaakschade en daaruit voortvloeiende schade en;
- andere schade dan persoons- of zaakschade en daaruit voortvloeiende schade.
Persoons- of zaakschade en daaruit voortvloeiende schade
Voor persoons- of zaakschade en daaruit voortvloeiende schade is de aansprakelijkheid van de tekortschietende partij beperkt tot maximaal 1.250.000 euro per aanspraak (artikel 26.2). Onder deze beperking vallen ook uit persoons- of zaakschade voortvloeiende (gevolg)schade. De toelichting noemt als voorbeeld doorbetaling van salaris in geval van persoonsschade en kosten van vervangende apparatuur. Welke andere schadeposten hier nog meer onder vallen is helaas niet duidelijk. Hierdoor is niet duidelijk of dit bijvoorbeeld ook betrekking heeft op stagnatieschade of kosten van vervangende software of schade door verlies van gegevens.
Andere schade
Voor “andere schade” dan persoons- of zaakschade en daaruit voorvloeiende schade geldt een beperking per aanspraak van maximaal 4 keer de totale vergoeding voor de overeengekomen prestaties (artikel 26.3). Een vraag die hierbij direct opkomt is wat de hoogte van dit aansprakelijkheidsplafond is als partijen hebben afgesproken de werkzaamheden of een deel daarvan op basis van nacalculatie te verrichten. De ARBIT voorwaarden maken niet duidelijk of er een vaste prijs moet worden overeengekomen, al lijkt de definitie van “Vergoeding” (= de in totaal voor de Prestaties overeengekomen prijs) daar wel enigszins op te hinten. Ook is niet duidelijk hoe je dit plafond moet berekenen als er sprake is van een duurovereenkomst van meerdere jaren. Moet je dan de totale vergoeding nemen van alle jaarbedragen voor de gehele duur van de overeenkomst?
Verder is helaas ook hier niet duidelijk welke schadeposten precies onder deze beperking vallen. Volgens de toelichting gaat het om zuivere vermogensschade die “niet een gevolg is van daaraan voorafgaande persoons- of zaakschade en die doorgaans onder een beroepsaansprakelijkheidsverzekering (BAZ) vallen”. Er wordt echter niet verwezen naar een specifieke BAZ, zodat ook hier niet duidelijk welke specifieke schadeposten zijn bedoeld die wel of niet onder de dekking vallen.
Deze onduidelijkheid is niet wenselijk, al is het maar omdat nu niet duidelijk is wanneer je nu te maken hebt met een beperking van 1.250.000 euro of 4 keer de overeengekomen vergoeding. Dit laatste bedrag zou in de praktijk wel eens hoger kunnen uitvallen dan 1.250.000 euro. Voer voor juristen dus in procedures over de hoogte van de schadevergoeding.
Uitzonderingen op beperkingen van aansprakelijkheid
Net als in de BiZa contracten zijn in de ARBIT voorwaarden enkele uitzonderingen op de maximering van de aansprakelijkheid opgenomen. Genoemde aansprakelijkheidsplafonds gelden niet bij (a) aanspraken van derden op schadevergoeding ten gevolge van dood of letsel; (b) opzet of grove schuld aan de zijde van de andere partij of diens personeel en/of (c) schending van rechten van intellectuele eigendom. Wat in deze rij ontbreekt is de Beroepsfout van de leverancier. Die uitzondering is opgeofferd om de aansprakelijkheidsbepaling meer evenwichtig te maken.
Aansprakelijkheid alleen beperkt bij wanprestatie
De beperking van aansprakelijkheid geldt alleen voor schade die voorvloeit uit een tekortschieten in de nakoming van de overeengekomen verplichtingen van partijen. Dit betekent dat de beperkingen van aansprakelijkheid, zoals hiervoor uitgelicht, niet van toepassing zijn bij eventuele onrechtmatige gedragingen of nalaten van een van de partijen. Daarvoor kan de schadetoebrengende partij dus nog steeds volledig aansprakelijk zijn. Dit is met name interessant voor de vraag of een IT-leverancier die een beroepsfout pleegt daardoor onrechtmatig handelt of "slechts" wanpresteert. Indien die beroepsfout een onrechtmatige daad oplevert dan komt hem geen beroep toe op bovenstaande aansprakelijkheidsbeperking en is hij volledig aansprakelijk voor de daardoor onstane schade.
Aangezien de aansprakelijkheidsbeperking wederkerig geldt, is ook de overheidsinstelling die een onrechtmatige daad pleegt jegens de leverancier volledig aansprakelijk voor de daaruit door de leverancier geleden schade. Willen partijen dit niet, dan zullen zij in de hoofdovereenkomst hier nadere afspraken over moeten maken.
Slot
De nieuwe geïntroduceerde structuur laat wat mij betreft nog aan duidelijkheid te wensen over. Overheidsinstellingen die de ARBIT voorwaarden gaan gebruiken doen er dan ook goed aan om in de aparte (raam)overeenkomst – [intlink id="3247" type="post" /] - nadere afspraken over te maken over de beperking van aansprakelijkheid.
