De casus die de Rechtbank Amsterdam moet beoordelen gaat over een (oud-)werknemer die, zo wordt gesteld, ten nadele van verzoekende partijen concurrerende activiteiten ontplooit, tijdens werktijd, vanuit het kantoor en met de bedrijfsmiddelen van deze ondernemingen. Hij zou in strijd met een concurrentiebeding en ook overigens onrechtmatig handelen, onder meer door een lening te verstrekken (van €100.000) vanuit een van de genoemde bedrijven met als doel de waarde van de onderneming te doen verminderen. Tegelijk is hij aan het onderhandelen over overname van de aandelen van deze ondernemingen.
De ondernemingen waarover het gaat stellen nader bewijs nodig te hebben "om de aard en omvang en dus de schadelijke gevolgen van het gestelde handelen nader te kunnen onderbouwen" en verzoekt tot het leggen van bewijsbeslag. De rechtbank oordeelt als volgt.
"2.1. De voorzieningenrechter stelt voorop dat bewijsbeslag in zaken waarin geen recht van intellectuele eigendom aan het verzoek ten grondslag wordt gelegd, zoals in dit geval, mogelijk is op grond van het bepaalde in art. 843a en 730 Wetboek van burgerlijke rechtvordering (Rv.). Dit is beslist in HR 13 september 2013, ECLI:HR:2013:BZ9958.
Uit genoemde uitspraak is voorts het volgende af te leiden. Een bewijsbeslag is een ingrijpend dwangmiddel waardoor onder omstandigheden aan de wederpartij of de derde onder wie het beslag wordt gelegd, aanzienlijke hinder of schade kan worden toegebracht. Bij de beoordeling van een verzoek om verlof tot het leggen van zo’n beslag zal moeten worden getoetst of niet op andere wijze tegemoet kan worden gekomen aan de belangen van de verzoeker (subsidiariteit) en of de in het verzoekschrift gestelde omstandigheden de inzet van een zo ingrijpend dwangmiddel rechtvaardigen (proportionaliteit)."
De rechter vindt het gestelde handelen voldoende ernstig om het verzochte bewijsbeslag te rechtvaardigen. Ook is volgens de rechter voldoende zeker dat de in beslag te nemen bescheiden zich onder de gerekwestreerden bevinden. Bescherming van vertrouwelijke gegevens speelt niet, terwijl volgens de rechter aannemelijk is dat vernietiging of verduistrering van bewijsmiddelen aannemelijk is. Om die redenen worden de gerekwestreerden niet gehoord.
De rechter neemt een vergaande medewerkingsverplichting aan van de beslagene betreffende het bewijsbeslag in de cloud:
"bij op de laptop aangetroffen accounts of andere aanwijzingen dat elders gegevens aanwezig zijn die mogelijk onder het beslag vallen, zullen beslagenen dus hun medewerking moeten verlenen aan het toegankelijk maken van die gegevens door de deurwaarder te voorzien van de gebruikersnamen, wachtwoorden of andere toegangscodes in welke vorm ook, die noodzakelijk zijn om toegang te krijgen tot elektronische bestanden die zich elders bevinden en waartoe zij toegang hebben (dus ook bestanden ‘in the cloud’). (..) Het weigeren van de vereiste medewerking zal in een procedure tussen partijen tot gevolg hebben dat de rechter aan die weigering de gevolgen zal kunnen verbinden die de rechter geraden acht. Tot die mogelijke gevolgen behoort dat de rechter bepaalde stellingen van verzoekers bewezen zal achten behoudens tegenbewijs van gerekwestreerden. Bij het beoordelen van dat tegenbewijs zal dan bovendien ook weer in het nadeel van gerekwestreerden rekening worden gehouden met de mogelijkheid dat zij bewijsmiddelen die in het voordeel van verzoekster zouden zijn hebben achtergehouden."
Het beslagverlof wordt verleend ten aanzien van bepaalde bescheiden c.q. computerbestanden die zich bevinden op de laptop van van de (oud-)werknemer, dan wel die via die weg bereikbaar zijn voor zover deze zich bevinden bij de navolgende providers, zijnde hulppersonen (met machtiging aan de beslagleggende deurwaarder en ICT-expert hiernaar op afstand - al dan niet via het internet - onderzoek te doen):
- Gmail,
- KPN Backup,
- Planet,
- Hotmail,
- Ogone.com,
- PayPal.com
- de hostingprovider van www.cloudsecured.nl,
- alsmede andere providers die optreden als hulppersonen, voor zover de aanwezigheid daarvan blijkt ter gelegenheid van de beslaglegging.
Er mogen (digitale) kopieën worden gemaakt van die bescheiden, voor zover de mogelijkheid daartoe bestaat, welke kopieën de beslagleggende deurwaarder in gerechtelijke bewaring zal nemen in afwachting van een beslissing van de rechter. Het bewijsbeslag geeft evenwel geen afschrift of inzage in de stukken. Als kopiëren niet mogelijk is, mogen de bescheiden worden meegenomen en later geretourneerd.
Deze uitspraak geeft ruim baan aan de mogelijkheden in civiele zaken om op verstrekkende wijze in bewijsgaringsmogelijkheden door partijen te voorzien, ook in gevallen van oneerlijke mededinging.
Joost Becker, advocaat oneerlijke mededinging
