Merk
Het aanvragen van een merk is relatief goedkoop. Daartoe dient een registratieproces te worden doorlopen, waarmee het merk wordt vastgelegd. Registratie van merken in de Benelux, vindt plaats bij het Benelux-Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BBIE). Europese merken worden bij het EUIPO geregistreerd. Wordt een registratie verworven, dan kan voor de merkinschrijving in beginsel merkrechtelijke bescherming worden ingeroepen gedurende een periode van 10 jaar. Een merk beschermt ondermeer tegen verwarringsgevaar.
Gedurende de registratie wordt er door getoetst (op bepaalde gronden) of het merk voor inschrijving in aanmerking komt. Het merkenbureau kan weigeren een merk in te schrijven, als:
- het geen merk kan vormen;
- het merk elk onderscheidend vermogen mist;
- het merk uitsluitend bestaat uit tekens of benamingen die in de handel kunnen dienen tot aanduiding van soort, hoedanigheid, hoeveelheid, bestemming, waarde, plaats van herkomst of het tijdstip van vervaardiging van de waren of verrichting van de dienst of andere kenmerken van de waren of diensten;
- het merk uitsluitend bestaat uit tekens of benamingen die in het normale taalgebruik of in het bonafide handelsverkeer gebruikelijk zijn geworden;
Een merk dient altijd te worden aangevraagd voor bepaalde waren en diensten. Een eventuele weigering om tot inschrijving over te gaan betreft weliswaar het gehele merk. Maar de weigering kan beperkt worden tot een of meer van de waren of diensten waarvoor het merk is aangevraagd.
Merkaanvragen voor bitcoin
Voor de term bitcoin zijn vanuit Europa en in de Benelux meer dan 10 aanvragen ingediend.
Het gaat hier zowel om het woord BITCOIN, op zichzelf genomen, alsook om varianten zoals BITCOIN MAGAZINE en bitcoinbank. De waren en diensten waarvoor de term is aangevraagd variëren van snoepjes, tot kleding en zeepjes, (digitale) magazines, en aandelentransactiediensten.
Opvallend is dat een deel van deze aanvragen is goedgekeurd, en een deel (voorlopig) is geweigerd. Dat laatste kan ermee te maken hebben dat het merk (uitsluitend) dient om een soort betaal- of munteenheid mee aan te duiden (zie de weigeringsgrond c. hiervoor). Volgens een belangrijk leerstuk uit het merkenrecht, geldt dat aan de weigeringsgronden het algemeen belang ten grondslag ligt. Dat algemeen belang is er in gelegen dat sommige aanduidingen (die de kenmerken van waren of diensten beschrijven) door eenieder ongestoord moeten kunnen worden gebruikt.
Onderscheidend vermogen van bitcoin?
Daarnaast kan het zo zijn dat elk onderscheidend vermogen voor de term bitcoin ontbreekt. In 2008 is bijvoorbeeld geoordeeld dat het woordteken „EUROHYPO”, aangevraagd als merk voor financiële diensten, geen merk kon zijn. De reden van weigering was toen dat:
het relevante publiek, in de sector waarop de aanvraag tot inschrijving van het merk ziet, het woordteken „EUROHYPO” op als een woord dat in zijn geheel en op algemene wijze verwijst naar financiële diensten waarbij een zakelijke waarborg dient te worden gesteld, en inzonderheid naar hypothecaire leningen die worden betaald in de munteenheid van de Europese Economische en Monetaire Unie. Bovendien ontbreekt elk bijkomend element op basis waarvan kan worden aangenomen dat de combinatie van de gangbare en gebruikelijke elementen EURO en HYPO ongewoon zou zijn of een eigen betekenis zou hebben waardoor rekwirantes diensten in de perceptie van het betrokken publiek worden onderscheiden van diensten met een andere commerciële herkomst. Het relevante publiek neemt het betrokken merk dus waar als een woord dat informatie verstrekt over de aard van de erdoor aangeduide diensten en niet over de herkomst van de betrokken diensten.
2018 zal leren of de bitcoin-merken stand zullen houden in het licht van de merkenwetgeving en -rechtspraak.
Joost Becker, advocaat merkenrecht
