Transparantieregels NZa
De NZa heeft onder meer tot taak ervoor te zorgen dat de zorgmarkt inzichtelijk is. Ook heeft de NZa tot taak de concurrentie op de zorgmarkt te bevorderen en om tijdig risico’s voor de continuïteit van zorg te signaleren. Om deze taken goed te kunnen uitvoeren kan de NZa op grond van de Wet marktordening gezondheidszorg regels stellen over de overeenkomsten die zorgverzekeraars en zorgaanbieders jaarlijks afsluiten.
In dat kader heeft de NZa de Regeling Transparantie zorginkoopproces Zvw (hierna: Regeling) vastgesteld. Van belang voor de voorliggende zaak zijn in het bijzonder de artikelen 4 en 7 van de Regeling. Op grond van artikel 4 van de Regeling moeten zorgverzekeraars inzichtelijk maken wat de belangrijke momenten in het contracteerproces zijn. Denk daarbij aan het verzenden van contractvoorstellen en het vastleggen van de geldende reactie termijn. Op deze manier weten zorgaanbieders wanneer welke stappen worden gezet in het zorginkoopproces en kunnen zij hierop ook anticiperen. Wijzigingen in het zorginkoopbeleid moeten zorgverzekeraars op grond van artikel 7 van de Regeling gemotiveerd en tijdig bekend maken. Zo wordt gewaarborgd dat zorgaanbieders voldoende tijd hebben om de gewijzigde informatie mee te nemen in hun beslisproces en voldoende tijd houden voor noodzakelijke acties in dat inkoopproces.
Bij overtreding van de Regeling kan de NZa een bestuurlijke boete opleggen. Zorgaanbieders die menen dat een zorgverzekeraar de transparantieregels heeft overtreden, hoeven daarbij niet te wachten tot de NZa zelf actie onderneemt. Zij kunnen een handhavingsverzoek indienen om zo de overtreding actief onder de aandacht te brengen van de NZa.
Het inkoopbeleid paramedische zorg van VGZ
De geconstateerde overtreding rondom het inkoopbeleid voor paramedische zorg (logopedie) betrof een verruiming door VGZ van de deadline voor het tekenen van de overeenkomst. Het contractaanbod diende in eerste instantie op 31 oktober 2020 te zijn geaccepteerd op straffe van verval. Een aantal zorgaanbieders dat bezwaar had gemaakt tegen de inkoopvoorwaarden heeft VGZ op 29 oktober 2020 laten weten dat zij nog geen reactie hadden ontvangen op de gemaakte bezwaren. Maar omdat het contractaanbod op 31 oktober 2020 zou vervallen, voelden zij zich gedwongen de overeenkomst alsnog te tekenen, zonder dat zij een reactie hadden ontvangen op hun bezwaren. Nog diezelfde dag heeft een zorgaanbieder, in overleg met VGZ, een bericht op zijn website geplaatst dat inhield dat voor zorgaanbieders die tijdig bezwaar hadden gemaakt, de contracteertermijn verlengd zou worden. VGZ heeft de inhoud van dit bericht toen zelf niet bekend gemaakt op haar website. Pas op 9 december publiceerde VGZ een bericht op de eigen website met daarin een wijziging van het zorginkoopbeleid.
Op basis van het nieuwe beleid mochten zowel i) zorgaanbieders die tijdig bezwaar hadden gemaakt en de overeenkomst niet hebben getekend als ii) zorgaanbieders die de overeenkomst tussen 27 en 31 oktober 2020 hadden geaccepteerd terwijl er nog geen reactie lag op hun bezwaar, alsnog vóór 24 december 2020 laten weten of zij wel of geen overeenkomst willen voor 2021.
VGZ overtreedt de transparantieregels
Volgens de NZa is deze wijziging van de uiterste termijn voor het ondertekenen van de overeenkomst naar 24 december 2020 een wijziging van informatie die onder artikel 4 van de Regeling valt. Het betreft immers (bij uitstek) informatie die de inzichtelijkheid van het contracteerproces ten goede komt. Zorgaanbieders hadden uit het initiële zorginkoopbeleid ook niet kunnen opmaken dat de tekentermijn mogelijk verlengd zou worden als VGZ de bezwaren van zorgaanbieders niet op tijd kan behandelen.
Gelet op het bepaalde in artikel 7 van de Regeling, had VGZ deze wijziging van het inkoopbeleid volgens de NZa tijdig moeten publiceren. Omdat VGZ pas op 9 december 2020 een bericht op haar website publiceerde, heeft VGZ het bepaalde in artikel 7 van de Regeling overtreden. De NZa benadrukt daarbij dat het van groot belang is dat het inkoopproces voor zorgaanbieders voldoende inzichtelijk is en zij tijdig op eventuele wijzigingen kunnen anticiperen. Zorgaanbieders moeten kunnen vertrouwen op de oorspronkelijk bekendgemaakte informatie. Niet tijdig bekend gemaakte wijzigingen doen afbreuk aan die transparantie.
Tot slot
Wat opvalt aan dit besluit is dat VGZ de grenzen van de regels uitdrukkelijk op zoekt daar waar het de transparantie van haar inkoopproces betreft. VGZ was immers al in 2019 (twee keer zelfs) gewaarschuwd voor overtreding van de transparantieregels en in 2020 heeft de NZa eerder een boete opgelegd aan VGZ. Juist om die reden is het van belang dat zorgaanbieders goed kennis nemen van het inkoopbeleid dat zorgverzekeraars jaarlijks in april bekend maken en het daaropvolgende contracteerproces nauwlettend blijven volgen. Als zorgaanbieders het idee krijgen dat ze te weinig tijd krijgen om nieuwe informatie te betrekken bij de beslissing een contract te ondertekenen, loont het de NZa hierop aan te attenderen, zo laat dit besluit zien.
De NZa heeft op 17 januari 2022 bekend gemaakt dat zij de transparantieregels gewijzigd. Die wijziging gaat op 1 januari 2023 in. Op basis van de aangepaste regeling moeten zorgverzekeraars vooraf bekend maken hoe zij omgaan met wijzigingen in het zorginkoopbeleid op een later moment in het jaar.
