Israpunt gaat gedurende lopende rechtszaak failliet
Voordat het onderhavige kort geding aanhang werd gemaakt liep er bij de rechtbank Zutphen al enige tijd een procedure van The IP Company, Neonava en One IP tegen Israpunt B.V.. Israpunt wordt, gedurende die procedure, op 28 juni 2011 door diezelfde rechtbank in staat van faillissement verklaard.
Personeel failliet Israpunt plaatst negatief persbericht over wederpartij in lopende rechtszaak
Diezelfde dag nog verscheen er op de website www.allepersberichten.nl een bericht met daarin allerlei beschuldigingen aan het adres van functionarissen van The IP Company, Neonava en One IP. Het bericht is anoniem ingezonden en zou volgens de inhoud afkomstig zijn van "het personeel" van het failliette Israpunt.
NAW-gegevens van personeel worden gevorderd bij provider en curator
Daarop vorderen de functionarissen van The IP Company, Neonava en One IP bij zowel de curator als de provider van www.allepersberichten.nl in kort geding afgifte gevorderd van de NAW-gegevens van de personen die dit bericht hebben geplaatst.
Provider verstrekt IP-adres; kort geding ingetrokken
De provider heeft daarop medegedeeld dat het bericht is verstuurd vanaf een IP-adres toebehorend aan het (inmiddels failliette) Israpunt en dat zij verder niets weet over de afzenders van het persbericht. Daarop is het kort geding tegen de provider ingetrokken.
Curator geeft geen argumenten voor weigering
Het geding tegen de curator gaat door. De curator weigert de gevraagde informatie af te geven, maar voert hiervoor geen argumenten aan. De eisers stellen dat de curator hierdoor onrechtmatig handelt.
Rechtbank beveelt curator tot afgifte gegevens
De rechtbank geeft eisers in deze procedure gelijk:
Eisers hebben recht en belang bij snelle civielrechtelijke maatregelen ter kering van het (verdere) nadeel dat zij (dreigen te) ondervinden door deze of soortgelijke publicaties. Niet gesteld of aannemelijk is geworden dat andere wegen voor eisers open staan die meer voor de hand liggen. Onder deze omstandigheden is de weigering van de curator onzorgvuldig in het maatschappelijk verkeer en daardoor onrechtmatig jegens eisers.
De curator wordt dan ook veroordeeld om "een lijst met NAW-gegevens van het personeel van Israpunt BV te Zutphen dat op de dag van het faillissement of de dag ervoor bij die onderneming in dienst was" af te geven.
Pyrrusoverwinning geboekt?
Het is overigens de vraag of hiermee geen Pyrrusoverwinning is geboekt. Eisers in deze procedure weten nu niet veel meer dan dat het gewraakte persbericht door een van de personeelslijsten op die lijst moet zijn verstuurd. Of het werkelijk de moeite loont om vervolgens uit te gaan zoeken wie van die (vele?) personen betrokken is geweest bij het opstellen en verzenden van het persbericht, is maar de vraag.
Mogelijk was het verstandig geweest om naast deze gegevens ook afgifte van (al dan niet digitale) logboeken over het computergebruik en internetverkeer te vorderen, zodat uitgezocht kan worden door welk specifiek personeelslid het bericht is geplaatst. Onduidelijk is waarom hier niet voor gekozen is.
Vergelijking met Lycos-Pessers arrest
De afweging die de rechter in dit kort geding maakt lijkt sterk op de afweging die in het bekende Lycos-Pessers arrest is gemaakt. In die procedure werd door het Gerechtshof geoordeeld dat het onrechtmatig kan zijn om te weigeren bepaalde informatie af te geven wanneer dit in strijd komt met de zorgvuldigheid die een ieder jegens de benadeelde derde in acht dient te nemen. Dit kan volgens het Gerechtshof met name het geval zijn indien zich de volgende omstandigheden voordoen:
- de mogelijkheid dat de informatie, op zichzelf beschouwd, jegens de derde onrechtmatig en schadelijk is, is voldoende aannemelijk;
- de derde heeft een reëel belang bij de verkrijging van de NAW-gegevens;
- aannemelijk is dat er in het concrete geval geen minder ingrijpende mogelijkheid bestaat om de NAW-gegevens te achterhalen;
- afweging van de betrokken belangen van de derde, de serviceprovider en de websitehouder (voor zover kenbaar) brengt mee dat het belang van de derde behoort te prevaleren.
De Hoge Raad keurde dit oordeel (kort samengevat) goed.
5.2.2 Het oordeel van het hof dat Lycos in een geval als het onderhavige, waarin het gaat om een op de website gepubliceerde, anoniem geuite, ernstige beschuldiging, onder omstandigheden onrechtmatig handelt door de bij haar als hosting provider bekende NAW-gegevens van de websitehouder niet aan de beschuldigde bekend te maken, is juist.
De rechtbank Breda betrekt het Lycos-Pessers arrest niet expliciet in haar afwegingen. Toch lijken de gehanteerde criteria uit beide uitspraken wel sterk op elkaar. Zo lijkt de rechtbank aan te nemen dat sprake is van publicaties die op zichzelf schadelijk zijn (1e criterium) en dat eisers een reëel belang hebben bij de NAW-gegevens (2e criterium) door te overwegen:
Eisers hebben recht en belang bij snelle civielrechtelijke maatregelen ter kering van het (verdere) nadeel dat zij (dreigen te) ondervinden door deze of soortgelijke publicaties.
Ook neemt de rechtbank expliciet aan dat er geen minder ingrijpende mogelijkheden bestaan (3e criterium):
Niet gesteld of aannemelijk is geworden dat andere wegen voor eisers open staan die meer voor de hand liggen
De afweging van de belangen (4e criterium) ligt besloten in de volgende afweging:
Onweersproken staat vast dat het verschaffen van de verlangde gegevens voor de curator geen enkele moeite kost. Hij heeft de gegevens paraat. De stelling van de curator dat eisers maar aangifte dienen te doen bij politie en parket faalt. Eisers hebben recht en belang bij snelle civielrechtelijke maatregelen
De afwegingen die de rechtbank Breda maakt passen dus prima in het bestaande raamwerk van het Lycos/Pessers-arrest. Dit raamwerk is dus ook bruikbaar om curatoren te bewegen informatie uit de boedel van een failliette vennootschap af te geven.
Privacyrecht staat niet in de weg aan afgifte gegevens
In het Lycos/Pessers-arrest oordeelt de Hoge Raad ook dat wanneer eenmaal op basis van een weging van de specifieke omstandigheden van het geval de conclusie is getrokken dat de gegevens moeten worden afgegeven, er ook een grondslag in de zin van de Wet bescherming persoonsgegevens bestaat om die gegevens af te geven. Met andere woorden: de Wbp staat dan niet aan de afgifte in de weg.
5.4.3 (...) Art. 8, aanhef en onder f, Wbp schrijft uitdrukkelijk voor dat de betrokken belangen, waaronder in het bijzonder het belang van de bescherming van de persoonlijke levenssfeer, tegen elkaar dienen te worden afgewogen. Het hof heeft een nauwgezette afweging gemaakt van alle betrokken belangen, waaronder het belang van de bescherming van de persoonlijke levenssfeer van de websitehouder, en is tot de slotsom gekomen dat Lycos in de concrete omstandigheden van het geval in strijd handelt met een (ongeschreven) zorgvuldigheidsnorm als in art. 6:162 BW bedoeld, op grond waarvan zij de NAW-gegevens aan [verweerder] dient te verschaffen, tegen nakoming van welke verplichting art. 8, aanhef en onder f, Wbp zich niet verzet. Aldus heeft het hof op juiste wijze toepassing gegeven aan de hier van belang zijnde, bij de wet voorziene en voor Lycos voldoende toegankelijke en voorzienbare, rechtsregels.
Een soortgelijke overweging komt ook voor in het Promusicae-arrest van het Europese Hof van Justitie van 29 januari 2008.
Altijd zomaar gegevens afgeven?
Dat wil overigens niet zeggen dat iedereen die een stevige brief van een ander ontvangt met het verzoek om bepaalde persoonsgegevens af te geven, hier altijd aan mee zou moeten werken. De Hoge Raad heeft in het Lycos/Pessers-arrest uitdrukkelijk benadrukt dat het steeds afhangt van de concrete omstandigheden van het geval of het onrechtmatig is te weigeren de gevraagde gegevens af te geven:
5.2.2 Het oordeel van het hof dat Lycos in een geval als het onderhavige, waarin het gaat om een op de website gepubliceerde, anoniem geuite, ernstige beschuldiging, onder omstandigheden onrechtmatig handelt door de bij haar als hosting provider bekende NAW-gegevens van de websitehouder niet aan de beschuldigde bekend te maken, is juist. (...) Het zal immers van de concrete omstandigheden van het geval afhangen of Lycos onrechtmatig handelt door te weigeren de NAW-gegevens aan de beschuldigde te verstrekken. Het hof heeft ook, anders dan Lycos betoogt, niet een algemene regel geformuleerd dat ieder die kennis bezit van bepaalde informatie verplicht is deze te verschaffen aan degene die bij kennisneming van die voor hem onbekende informatie een redelijk belang heeft, maar zijn oordeel toegesneden op het onderhavige geval.
Dat betekent dat in de praktijk altijd kritisch getoetst zal moeten worden of zal worden meegewerkt aan het verzoek tot afgifte van de betreffende gegevens. De verschillende belangen die bij de kwestie betrokken zijn dienen allemaal in die afweging te worden betrokken. Indien gegevens te lichtvaardig worden afgegeven, wordt gehandeld in strijd met het privacyrecht. Indien afgifte van gegevens daarentegen altijd geweigerd wordt, wordt mogelijk onrechtmatig gehandeld.
