Op 8 april 2022 heeft de Raad van de Europese Unie nieuwe sancties ingesteld tegen Rusland. De Europese Unie verbiedt aanbestedende diensten om aanbestedingen te gunnen aan Russische partijen. Bovendien mogen reeds aan Russische partijen gegunde opdrachten niet voortgezet worden. Deze nieuwe sancties hebben gevolgen voor aanbestedingen van aanbestedende diensten en speciale sector-bedrijven en kunnen gevolgen hebben voor reeds aanbestede overeenkomsten.
De sancties
De sancties zien op alle nieuwe aanbestedingen en lopende contracten die tot het toepassingsbereik van de concessierichtlijn (2014/23/EU) en de aanbestedingsrichtlijnen (2014/24/EU) (2014/25/EU) behoren en ook ook op alle aanbestedingen die van deze richtlijnen zijn uitgezonderd. Aanbestedende diensten mogen geen nieuwe opdrachten of concessies meer gunnen aan Russische partijen. Aanbestedende diensten moeten lopende contracten met Russische partijen die vóór 9 april 2022 zijn gesloten, binnen 6 maanden na publicatie van het sanctiepakket – dus vóór 10 oktober 2022 – stopzetten. Deze sancties gelden ook voor overheidsaanbestedingen waarbij een Russische partij in de rol van onderaannemer of leverancier meer dan 10% van de waarde van de opdracht vertegenwoordigt.
‘Russische partijen’
Het verbod betreft gunningen aan en lopende contracten met Russische partijen. Van een ‘Russische partij’ is in de volgende situaties sprake:
- personen met een Russische nationaliteit en (rechts)personen die in Rusland zijn gevestigd;
- rechtspersonen (gevestigd in de EU/EER of in een ander land dan Rusland) die voor meer dan 50% eigendom zijn van een Russische partij zoals hierboven genoemd; en
- (rechts)personen die handelen namens of op aanwijzing van een Russische partij zoals hierboven genoemd.
De uitzonderingen op het verbod
De Raad van de Europese Unie heeft enkele uitzonderingen vastgesteld. Over het algemeen zien de uitzonderingen op vermoedelijk weinig voorkomende situaties zoals levering van goederen of diensten die alleen door een Russische partij kunnen worden geleverd en op ruimteprogramma’s. Eén uitzonderingsgrond die wel in het oog springt, is de aankoop van gas. Wil een aanbestedende dienst een beroep op een uitzonderingsgrond doen en toch een opdracht gunnen aan of een overeenkomst voortzetten met een Russische partij, dan is daarvoor toestemming nodig van de bevoegde autoriteit.
Actie van aanbestedende diensten en speciale sectorbedrijven vereist
Aanbestedende diensten en speciale sectorbedrijven moeten vaststellen welke gevolgen de sancties hebben voor lopende aanbestedingen en gesloten overeenkomsten. Bij lopende aanbestedingen zijn de gevolgen van de sancties helder: gunnen aan een Russische partij is niet meer toegestaan, tenzij het mogelijk is om op een van de uitzonderingen een beroep te doen en de bevoegde autoriteit hiervoor toestemming geeft.
Stelt een aanbestedende dienst vast dat er lopende overeenkomsten zijn waarbij een Russische partij is betrokken, dan is het uitgangspunt dat die overeenkomst niet mag worden voortgezet tenzij er sprake is van een uitzonderingsgrond. Indien er geen sprake is van een uitzonderingsgrond of de bevoegde autoriteit geen toestemming voor uitzondering geeft, dan mag de aanbestedende dienst de overeenkomst niet voortzetten. Als de overeenkomst geen opzegmogelijkheid bevat, dan kan de aanbestedende dienst alsnog ervoor kiezen om geen uitvoering te geven aan de overeenkomst. Artikel 11 van de Verordening nr. 833/2014 belet dat de Russische partij eventuele vorderingen tot nakoming (of schadevergoeding) succesvol kan instellen.
Hebt u vragen over (de gevolgen van) de sancties voor lopende aanbestedingen of reeds gesloten overeenkomsten, neem dan contact op met Liz Bras of Mathijs Jonkers.
