Storing in Tradeboxsysteem: het belang van de tekst achter het vinkje

Een interessante uitspraak over de informatieplicht van algemene voorwaarden bij online gesloten overeenkomsten. De kwestie in de kern: Storing in Tradeboxsysteem ABN Amro, “Bloedbad op Damrak”, schade, aansprakelijkheid, ABN Amro beroept zich op exonoratiebeding uit algemene voorwaarden, gebruiker vernietigt exonoratiebeding, de tekst achter het vinkje.

Wat was er aan de hand?

Een anonieme vermogende consument (hierna: "gebruiker X") heeft in 2007 met ABN Amro een overeenkomst gesloten op basis waarvan hij in de gelegenheid is gesteld om via Tradebox realtime beleggingorders te plaatsen. In de bevestigingsemail staat dat de algemene Tradeboxvoorwaarden van toepassing zijn. Op 29 september 2008 was sprake van een storing waardoor het Tradeboxsysteem niet goed functioneerde en waardoor bepaalde beleggingsorders van hem werden opgehouden. Laat nou net op diezelfde dag de AEX-index 9% (!) lager sluiten. Door de storing kon gebruiker X zijn orders niet bijstellen of nieuwe plaatsen en heeft hij uiteindelijk (om zijn schade te beperken) de volgende dag al zijn putopties “gesloten”. Schade volgens gebruiker X: bijna 400.000 euro. Gebruiker X stelt ABN Amro aansprakelijk voor deze schade. ABN Amro wijst aansprakelijkheid van de hand en verwijst naar haar aansprakelijkheidsuitsluiting (exonoratiebeding) in haar algemene voorwaarden. Gebruiker vernietigt vervolgens de betreffende bepaling omdat aan hem geen redelijke mogelijkheid is geboden van die algemene voorwaarden kennis te nemen.

Informatieplicht geschonden

Op grond van artikel 6:234 lid 2 BW (oud) moeten algemene voorwaarden voor of bij het sluiten van de online overeenkomst aan de wederpartij ter beschikking worden gesteld. Dit moet op een zodanige wijze gebeuren dat de voorwaarden door de wederpartij kunnen worden opgeslagen en voor hem toegankelijk zijn ten behoeve van latere kennisneming. Naar het oordeel van de rechtbank was dit in dit geval niet gebeurd.

De bewijslast dat de algemene voorwaarden van toepassing zijn en dat deze correct ter beschikking zijn gesteld, rust in beginsel bij ABN Armo. Ter zitting (comparitie) had ABN Amro nog wel verklaard dat het tegenwoordig zo is dat bij de aanvraag van Tradebox een vinkje moet worden geplaatst “dat de algemene voorwaarden van Tradebox bekend zijn”. De rechtbank oordeelt dat – nog daargelaten of dat ook ten tijde van de aanvraag van gebruiker X gold – dit onvoldoende is om te concluderen dat de voorwaarden daadwerkelijk ter beschikking zijn gesteld en ook nog eenvoudig konden worden opgeslagen. Dat de voorwaarden op de website van ABN Amro en/ of via een link zijn te raadplegen, maakt dit niet anders.

Ook het feit dat in de bevestigingsemail wordt bevestigd dat de algemene voorwaarden van toepassing zijn, maakt dit niet anders. Dat zegt immers niets over of de algemene voorwaarden ook op de juiste wijze aan gebruiker X ter beschikking zijn gesteld.

Hyperlink naar algemene voorwaarden in bevestigingsemail ook onvoldoende

Opvallend is nog de overweging van de rechtbank dat de bevestigingsemail “een integrale tekst van die voorwaarden dan wel een directe (internet) koppeling naar die tekst ontbeert”. Ik zie niet in waarom dit de zaak anders had gemaakt. De algemene voorwaarden dienen immers voor of bij het sluiten van de overeenkomst ter beschikking te worden gesteld (zoals de rechtbank zelf ook terecht aangeeft) en niet na het sluiten van de overeenkomst. Aangenomen moet worden dat de overeenkomst immers toch tot stand is gekomen toen gebruiker X op “akkoord” klikte. Het opnemen van een hyperlink of het toezenden van een exemplaar (in pdf) van de algemene voorwaarden in die bevestigingsemail zou ABN Amro dan ook niet kunnen helpen.

Belangrijke lessen

Het hebben van goede algemene voorwaarden is heel belangrijk in het handelsverkeer, maar het op de juiste wijze hanteren daarvan net zo. Deze uitspraak maakt weer eens duidelijk dat bij online transacties via een website de algemene voorwaarden op een goede manier in het bestelproces moeten worden ingebouwd. Heel concreet houdt dit in dat op een logische plek binnen het bestelproces: (A) de desbetreffende algemene voorwaarden van toepassing moeten worden verklaard (anders zijn ze sowieso niet van toepassing) en (B) die algemene voorwaarden ook door middel van een hyperlink naar bijvoorbeeld een pdf-bestand beschikbaar moet worden gesteld (anders kunnen ze eventueel worden vernietigd). Belangrijk is dat de toepasselijkheidverklaring van en de hyperlink naar de algemene voorwaarden niet wordt verstopt op de pagina maar duidelijk in het bestelproces wordt meegenomen.

Een aanvinkvakje is daarbij niet strikt noodzakelijk om te voldoen aan deze vereisten. Als de algemene voorwaarden duidelijk van toepassing worden verklaard met een hyperlink naar een pdf daarvan boven de "akkoord" knop, zou al voldoende kunnen zijn. Door op "akkoord" te klikken, gaat de bezoeker dan ook akkoord met de toepasselijkheid van de algemene voorwaarden.

Het is echter zeker niet verkeerd om wel een aanvinkvakje te gebruiken. Hierdoor wordt nog meer aandacht gevestigd op de toepasselijkheid en inhoud van de algemene voorwaarden. Als u dit doet, zet er dan wel de juiste tekst achter. Uit de besproken uitspraak blijkt immers dat de rechter dit heel secuur leest. Gebruik bijvoorbeeld: “Ja, ik ga akkoord met de van toepassing zijnde algemene voorwaarden [hyperlink naar pdf-bestand van die voorwaarden dat te printen is en/of is op te slaan].” Verder is nog van belang dat het technisch niet mogelijk moet zijn om verder te gaan in het bestelproces zonder dat het vinkje is geplaatst. Zodoende kunt u in ieder geval aannemelijk maken dat als iemand online een overeenkomst met u sluit hij uw algemene voorwaarden wel heeft moeten accepteren.