Wetsvoorstel wijziging Awb; nieuw nadeelcompensatierecht in aantocht

Op 17 januari 2018 is de consultatieversie van het wetsvoorstel “Wijziging van de Algemene wet bestuursrecht en enkele andere wetten” gepubliceerd. Dit wetvoorstel is van belang voor het nadeelcompensatierecht.

Het wetsvoorstel omvat twee belangrijke stelselwijzigingen: de bundeling en uniformering van het omgevingsrecht door middel van de nieuwe Omgevingswet (waarover mijn kantoorgenoot Jasper Molenaar een artikel schreef) en de codificatie en harmonisatie van het nadeelcompensatierecht via de Wet nadeelcompensatie en schadevergoeding bij onrechtmatige besluiten (hierna verder: Wns).

In dit artikel bespreek ik de belangrijkste wijzigingen met betrekking tot de Wns.

Algemene regeling over nadeelcompensatie in titel 4.5 van de Awb

De aanleiding voor het wetsvoorstel is de beoogde inwerkingtreding van titel 4.5 van de Awb, waarin een algemene regeling over nadeelcompensatie is opgenomen. Invoering van deze titel brengt mee dat de bijzondere nadeelcompensatieregelingen uit andere wetten kunnen komen te vervallen.

Titel 4.5 in het kort

Titel 4.5 van de Awb voorziet in een codificatie van het égalitébeginsel, de belangrijkste grondslag voor een verplichting tot vergoeding van schade door rechtmatig overheidshandelen. De regeling van titel 4.5 Awb bevat de belangrijkste materiële en procedurele regels voor de toekenning van nadeelcompensatie en is zowel van toepassing op schade door rechtmatige besluiten als op schade door rechtmatige feitelijke handelingen.

Het wetsvoorstel voorziet niet in vergoeding van alle schade die het gevolg is van rechtmatig overheidshandelen: “slechts” de onevenredige schade die niet onder het normaal maatschappelijk risico valt, komt voor vergoeding in aanmerking.

Verhouding tot nadeelcompensatieregeling van hoofdstuk 15 Omgevingswet

De Omgevingswet zal in hoofdstuk 15 aanvullende regels bevatten ten opzichte van titel 4.5 Awb. Voor de wetten die opgaan in de Omgevingswet, zal in een meer specifiek op het omgevingsrecht toegesneden stelsel voor nadeelcompensatie worden voorzien. Deze wetten worden niet door het wetsvoorstel tot wijziging van de Awb beïnvloed. Het in deze wetten opgenomen bestaande regime voor nadeelcompensatie zal blijven bestaan totdat de Omgevingswet in werking treedt. Tot die tijd blijven die wetten dus uitgezonderd van de werking van titel 4.5 Awb. Dit om te voorkomen dat het nog niet aangevulde regime van de Awb tijdelijk in de plaats zal treden van de huidige nadeelcompensatie- en planschaderegelingen in het omgevingsrecht en kort daarna bij de inwerkingtreding van de Omgevingswet weer een nieuw regime van kracht wordt.

Het wetsvoorstel voorziet hierin met artikel IV, waarmee de inwerkingtredingsbepaling van de Wns zo wordt aangepast dat het mogelijk wordt om bij koninklijk besluit specifiek te bepalen voor welke wetten titel 4.5 nog niet in werking treedt en voor welke handelingen en besluiten van bestuursorganen dus nog geen nadeelcompensatie onder de algemene regelingen kan worden verzocht. In dat koninklijk besluit zullen dus in ieder geval de wetten worden vermeld die zullen opgaan in de Omgevingswet.

Meer weten?

Reageren op het wetsvoorstel? Dat kan! Het wetsvoorstel ligt tot 18 mei 2018 voor consultatie ter inzage. Wilt u meer weten of dit wetsvoorstel en/of het nieuwe nadeelcompensatierecht? Neem contact op met Hanna Zeilmaker, Joske Hagelaars of Roos Molendijk.