Beloning bestuurders in de zorg inzet politieke en bestuurlijke machtsstrijd met juridische argumenten

Belangrijkste onderwerpen zijn:

• Zorgsector onder strengste 1^e regime


• Zorgverzekeraars onder 2^e regime


• Bijzonder strikt overgangsrecht

Op 6 december 2011 heeft de Tweede Kamer de Wet normering bezoldiging topfunctio­narissen publieke en (semi)publieke sector (WNT) aangenomen met enkele belangrijke amendementen. Hierdoor werd het kabinet tegen zijn zin gepasseerd door de meerderheid van de Tweede Kamer. Het woord is nu aan de Eerste Kamer. Het belooft een spannende strijd te worden, met naar verwachting een juridische uitkomst via de nationale en later internationale rechter.

De WNT kent een lange voorgeschiedenis (vanaf 2002) met 9 adviezen van de zgn. commissie Dijkstal. Er is een drieledige doelstelling. Allereerst het creëren van een wettelijke basis voor de beloning van topfunctionarissen in het (semi)publieke domein. Vervolgens afbakening welke instellingen en organisaties tot de (semi)publieke sector worden gerekend. Tenslotte voorkoming van bovenmatige beloningsafspraken.

De WNT richt zich alleen op de hoogste uitvoerende en toezichthoudende organen (topfunctionarissen). Er zijn drie beloningsregimes. Het eerste regime heeft een beloningsmaximum van circa € 190.000,- (130% van het bruto salaris van een minister). Het tweede regime wordt gekenmerkt door sectorale beloningsafspraken (de semipublieke sector). Criteria zijn: financiering uit publieke middelen en het dienen van een publiek of algemeen belang. Het derde regime kent alleen een openbaarmakingsverplichting van beloningsafspraken in het jaardocument.

Het huidige en voorgaande kabinetten hebben de zorgsector steeds ingedeeld in het tweede regime. Op grond hiervan hebben de toezichthouders en bestuurders in de zorgsector een code vastgesteld: Beloningscode Bestuurders in de Zorg (BBZ), die vanaf 1 september 2010 bindend is voor zorginstellingen. De BBZ beoogt een marktconform geheel van arbeidsvoorwaarden voor bestuurders in de zorgsector te geven en kent in totaal 10 schalen met bandbreedtes. De hoogste schaal komt uit op € 197.016,- (2011). De andere schalen zijn beduidend lager. Daarboven is een verhoging van maximaal 30% mogelijk wegens marktwerking op een vijftal deelgebieden. Afwijking is alleen mogelijk na voorafgaande instemming van de Toetsings­commissie BBZ.

Indeling in 1^e en 2^e regimes

Tijdens de parlementaire besluitvorming op 6 december 2011 dwong de Tweede Kamer van de regering af, dat de zorgsector onder het zwaarste 1^e regime en de zorgverzekeraars onder het 2^e regime vallen. De regering is het hiermee niet eens, het woord is nu aan de Eerste Kamer.

Met name de organisaties van bestuurders en toezichthouders in de zorg (NVZD en NVTZ) zijn gelijk een campagne begonnen om de regering te steunen en de Eerste Kamer te laten ingrijpen. De belangrijkste argumenten luiden als volgt.

Binnen de (semi)publieke sector bevindt de zorg zich op de grootste afstand van de publieke sector. Binnen de zorg is steeds meer sprake van marktwerking. De werkgever maakt inbreuk op het eigendomsrecht van artikel 1 Eerste Protocol bij het EVRM (de maatregel is niet proportioneel). De doelstelling van de WNT – voorkomen bovenmatige beloningen in het (semi)publieke domein – is in korte tijd aantoonbaar bereikt met de BBZ. Uit onderzoek blijkt dat de gemiddelde beloning in de zorg in 2010 € 135.000,- beliep en slechts 17% van de zorgbestuurders boven de beloningsnorm zit. Op grond hiervan zou de indeling van de zorg in het zwaarste regime van de WNT geen wezenlijke verdere bijdrage leveren om bovenmatige beloningen te voorkomen. Het risico bestaat zelfs dat indeling in het eerste regime averechts zal werken, omdat hiermee de BBZ als bindend kader voor de lagere beloningsschalen vervalt.

Overgangsrecht

Vóór 6 december 2011 gemaakte beloningsafspraken worden maximaal nog vier jaar gerespecteerd en daarna in drie jaar verplicht afgebouwd. Iedere nieuwe wijziging vanaf 6 december 2011 in de bezoldiging of duur van het dienstverband leidt tot het onmiddellijk van toepassing worden van de WNT, zodra deze ingevoerd zal zijn (beoogd wordt 1 januari 2013).

Arbeidsrechtelijk advies

Bij alle nieuwe afspraken in bestaande en nieuwe contracten met topbestuurders in de (semi)publieke sector, zeker ook in de zorg, is voorzichtigheid geboden. Het is verstandig als werkgever steeds te bedingen dat de vanaf 6 december 2011 gemaakte nieuwe bovenmatige afspraken vervallen en aangepast worden overeenkomstig de WNT, zodra deze van kracht wordt.

Nog meer dan voorheen het geval was, is het maken en vastleggen van beloningsafspraken met topbestuurders (in de zorg) maatwerk. De specialisten van de sectie arbeidsrecht van Dirkzwager delen hun kennis op dit terrein graag met u.