Boete bij annulering van een koop

Het aangaan van een koopovereenkomst roept over en weer verplichtingen in het leven. In de praktijk kan het echter voorkomen dat een koper zich, om wat voor reden ook, op het laatste moment bedenkt en toch van de koop wil afzien. In principe is dat niet mogelijk, indien een koopovereenkomst wordt aangegaan dienen beide partijen zich aan de daaruit voortvloeiende verplichtingen te houden (betaling door de koper en levering door de verkoper).

Vaak wordt in algemene voorwaarden een annuleringsbeding opgenomen, waarin de verkoper een recht aan de koper geeft om de koop alsnog te annuleren. Hieraan is in het algemeen wel een zogenaamde annuleringsboete gekoppeld, bijvoorbeeld van 30% van de koopprijs. Het is natuurlijk een interessante vraag om na te gaan in hoeverre zo’n beding toegestaan is.

De casus
Bij het Gerechtshof te Amsterdam speelde onlangs (het arrest is op 21 februari 2012 gewezen) een casus waarbij een keukenbedrijf, Brugman Keukens & Badkamers B.V., een keuken had verkocht aan een consument. De algemene voorwaarden van Brugman waren in de koopovereenkomst van toepassing verklaard en op de achterkant van het orderformulier afgedrukt. Hiermee was voor de rechter voldoende aangetoond dat de algemene voorwaarden van toepassing waren en ter hand waren gesteld, zodat Brugman in rechte een beroep kon doen op deze algemene voorwaarden. In deze algemene voorwaarden was een annuleringsbeding opgenomen: bij annulering dient de klant 30% van de koopsom te betalen, dan wel 50% indien Brugmans al kennis had gegeven aan de klant van de aflevering van de keuken.

In dit geval had de consument in augustus 2009 een keuken besteld voor de prijs van € 17.798,=. Nadat Brugmans in december 2009 aan de klant had laten weten dat de keuken in januari 2010 zal worden geleverd, gaat de consument over tot annulering van de koop. Brugman vervolgens brengt met een beroep op haar algemene voorwaarden een bedrag ad € 8.899,= bij de consument in rekening (50% van de koopprijs). De consument betaalt niet en Brugman stapt naar de rechter.

Oordeel Rechtbank
De Rechtbank wijst de vordering van Brugman echter af omdat het annuleringsbeding met de boete ‘onredelijk bezwarend’ dan wel ‘oneerlijk’ zou zijn voor de consument. Indien dat het geval is, kan een gebruiker van algemene voorwaarden (in dit geval dus Brugman) geen beroep doen op haar algemene voorwaarden. De consument wordt hiermee beschermd tegen oneerlijke bedingen in algemene voorwaarden. Brugman laat het er niet bij zitten en gaat in hoger beroep.

Oordeel Hof
Het Hof overweegt dat het annuleringsbeding juist een recht geeft aan een klant om alsnog onder een gesloten overeenkomst uit te komen en dat daaraan door de verkoper een vergoeding wordt gekoppeld. In dit geval gaat het om een keuken die op maat is gemaakt voor de betreffende koper. Brugman heeft door een cijfermatige onderbouwing aan te leveren, aangetoond dat de brutomarge bij een dergelijke levering ongeveer 35 % bedraagt. Als de levering wordt geannuleerd, lijdt Brugman dus voor dit percentage van de koopprijs schade. En in dit geval heeft de consument vlak voor de levering de op maat gemaakte keuken geannuleerd, waardoor het Hof ervan uit gaat dat het geleden nadeel voor Brugman aanzienlijk hoger is. Op grond van de algemene voorwaarden van Brugman heeft de klant het recht om aan te tonen dat de schade kleiner is, maar dit heeft de consument niet (voldoende) gedaan.

Dit alles brengt het Hof tot de conclusie dat het genoemde annuleringsbeding niet onredelijk bezwarend dan wel oneerlijk is, en de consument dient de boete van 50% aan Brugman te voldoen. De kwestie is uiteindelijk redelijk feitelijk van aard, maar onder deze omstandigheden is het Hof Amsterdam dus van mening dat een annuleringsbeding met een boete van 50% ook tegen een consument stand houdt.