Coronavirus: arbeidsrechtelijke gevolgen adviezen RIVM

Waar in 2019 iedereen bij het woord Corona nog dacht aan een koud biertje op het terras, heeft Corona in 2020 een andere (negatievere) lading gekregen. Het coronavirus houdt Nederland namelijk in haar ban; het kabinet voert crisisberaad, de KNVB schrapt alle thuis- en uitduels van Brabantse amateurclubs, werkgevers hebben ruim 1.697 vergunningsaanvragen voor werktijdverkorting ingediend, Albert Heijn bezorgt de boodschappen niet langer tot de keuken maar tot de voordeur en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) roept onder andere op om geen handen meer te schudden in Nederland. Het niet langer schudden van handen blijkt nog even wennen, zo ervaart ook premier Rutte die na afloop van de persconferentie Joop van Dissel van het RIVM de hand schudt. Daarnaast roept het RIVM op om in bepaalde gevallen thuis te blijven. De adviezen van het RIVM hebben ook arbeidsrechtelijke gevolgen. Wat die gevolgen zijn zal hieronder per advies worden uitgewerkt.

Mag een werkgever haar werknemers verplichten om geen handen te schudden?

Om de verspreiding van het coronavirus te voorkomen adviseert het RIVM om maatregelen te treffen zoals: “geen handen schudden”.

• Kan een werkgever haar werknemers ook daadwerkelijk verbieden om handen te schudden?
  Onder het instructierecht (artikel 7:660 BW) zou het redelijk kunnen zijn dat de werkgever de werknemer de instructie geeft om niet langer handen te schudden. De werknemer zou in dat geval de instructie moeten opvolgen.

Moet een werknemer het reisadvies van de werkgever opvolgen? 

Er is een reisadvies afgegeven voor bepaalde met corona besmette gebieden: “Het Ministerie van Buitenlandse zaken heeft een negatief reisadvies afgegeven voor de provincie Hubei (de provincie waarin WuHan ligt) in China, en voor delen van Noord-Italië. Ook voor de rest van China en Italië is het reisadvies aangepast.”

• Kan een werkgever haar werknemers verbieden naar deze gebieden af te reizen? Ook hier geldt dat het een redelijke instructie van de werkgever (in de zin van artikel 7:660 BW) kan zijn om niet naar deze gebieden af te reizen. In dat geval dient de werknemer deze redelijke instructie op te volgen.

Heeft de werknemer recht op doorbetaling van salaris bij isolatie / quarantaine?

Als iemand ziekteverschijnselen heeft, zich bij een arts meldt en de arts denkt dat de patiënt het coronavirus heeft wordt een test aangevraagd. “Ondertussen wordt de verdachte patiënt in isolatie gehouden. Dat kan in thuisisolatie of door opname in het ziekenhuis. Dat is afhankelijk van de situatie. Als de test positief is, dus als een persoon besmet is, blijft de patiënt in isolatie.”

• Heeft de werknemer gedurende de isolatie recht op doorbetaling van zijn/haar salaris?
  Indien de werknemer niet naar het werk kan komen vanwege verplichte isolatie en achteraf blijkt dat de werknemer (gelukkig) niet ziek was, dan heeft de werknemer ondanks het feit dat geen arbeid is verricht wel recht op doorbetaling van zijn/haar salaris. Indien een werknemer ziek/arbeidsongeschikt blijkt te zijn door het coronavirus, gelden de verzuimregels en arbeidsrechtelijke regels omtrent loondoorbetaling tijdens ziekte en heeft de werknemer recht op salaris.
  

Mag werkgever een corona besmetting van werknemer registreren?

Indien een in Nederland werkzame (bedrijfs)arts het coronavirus vermoedt of vaststelt, moet dit onmiddellijk gemeld worden bij de GGD: “De meldingsplicht is noodzakelijk om snel passende maatregelen te kunnen nemen om verdere verspreiding van het nieuwe coronavirus te voorkomen.”

• Let op, werkgevers mogen op grond van de AVG registeren wie er ziek is, maar de oorzaak/aard van de ziekte mogen zij niet registreren nog los van de vraag of de werkgever dit überhaupt te weten komt. Het is de bedrijfsarts namelijk niet toegestaan om de aard van de ziekte te delen met de werkgever. Het coronavirus brengt hier geen verandering in. Werkgevers mogen dus niet registreren wie het coronavirus heeft.
  

Werknemer is besmet met het coronavirus, mag werkgever dit melden bij collega’s?

Indien een werknemer besmet is met het coronavirus kan dit ook collega’s raken. In een eerder artikel heeft mijn kantoorgenote aangegeven dat op de werkgever de verplichting rust om maatregelen te treffen die redelijkerwijs nodig zijn om te voorkomen dat werknemers schade lijden. Hieronder valt ook het onderzoeken of voorzorgsmaatregelen kunnen worden genomen om besmetting en verspreiding van het coronavirus te voorkomen.

• Mogen werkgevers in het kader van het nemen van maatregelen ook collega’s informeren over wie besmet is/zijn? Ondanks de mogelijke gevolgen voor andere werknemers mogen werkgevers collega’s niet informeren over wie besmet is/zijn. Dit is anders indien de werknemer hier uitdrukkelijk toestemming voor heeft gegeven.

Moet een werknemer thuisblijven in geval van verkoudheidsklachten of koorts?

Het RIVM adviseert mensen die mogelijk besmet geraakt kunnen zijn met coronavirus fysiek contact met anderen te beperken (social distancing). Volgens het RIVM betekent dit dat zij niet naar hun werk of school mogen. “Dit geldt voor de volgende twee groepen mensen:

• Huisgenoten van patiënten met COVID-19
• Mensen die in gebieden zijn geweest waar het coronavirus heerst en verkoudheidsklachten of koorts hebben. Het gaat om de volgende gebieden:
  
• China (inclusief Hong Kong en Macau)
• De Noord-Italiaanse provincies Aosta-vallei, Piëmont, Lombardije, Trentino-Zuid-Tirol, Friuli-Julisch-Venetië, Veneto, Emilia-Romagna en Ligurië
• Iran
• Singapore
• Zuid-Korea”
  
• Mag een werknemer met verkoudheidsklachten thuis blijven? Indien de werknemer niet ziek is, maar slechts milde klachten (bijvoorbeeld lichte verkoudheidsklachten) ervaart, mag deze niet zelf beslissen om thuis te blijven. De werknemer is immers niet ziek. Of de werknemer thuis kan/mag blijven dient in overleg met de werkgever te worden besproken. Werkgevers kunnen in dat geval de mogelijkheden van “thuiswerken” onderzoeken. In een eerder artikel heeft mijn kantoorgenote al uiteengezet dat wanneer de werkgever besluit om de werknemer preventief thuis te laten, de werknemer recht heeft op zijn/haar salaris. Indien de werknemer toch zonder goede reden en zonder instemming van de werkgever preventief thuisblijft, dan kwalificeert dit in beginsel als werkweigering en heeft de werknemer geen recht op salaris.
• Mag een werkgever een werknemer zonder ziekteverschijnselen die in de afgelopen periode in een van de risicogebieden is geweest dwingen om thuis te blijven? Nee, als de werknemer geen ziekteverschijnselen heeft is er geen reden om de werknemer te weren. Dit neemt niet weg dat de werkgever met de werknemer in overleg kan treden over de mogelijkheid tot thuiswerken.

Noord-Brabant
Om verdere verspreiding van het Coronavirus in Noord-Brabant te voorkomen heeft het RIVM ook een specifieke advies voor de provincie Noord-Brabant gegeven: ”Heeft u klachten van verkoudheid, hoesten of koorts? Beperk dan uw sociale contacten. Dat betekent: ga niet naar school, werk of plekken waar veel mensen bij elkaar zijn. Boodschappen doen en de hond uitlaten kan wel.”

• Mag een Noord-Brabantse werknemer die niet ziek is, maar slechts milde klachten ervaart zonder overleg thuis blijven? Ook hier geldt dat overleg met de werkgever dient plaats te vinden. Ten aanzien van de doorbetaling van het salaris en de mogelijkheid om thuis te blijven geldt hetzelfde als onder het kopje “Thuisblijven in geval van verkoudheidsklachten of koorts” is opgenomen.

Conclusie arbeidsrechtelijke gevolgen coronavirus

Tot zo ver een update over de adviezen van het RIVM en de arbeidsrechtelijke gevolgen van deze adviezen. Wij zullen de adviezen van het RIVM nauwlettend in de gaten houden en bij veranderingen zullen wij u uiteraard adviseren over de arbeidsrechtelijke gevolgen. Houd onze kennispagina in de gaten! Heeft u vragen over de arbeidsrechtelijke gevolgen van het coronavirus neem dan contact met ons op via 024 – 381 31 22.