Geen auteursrecht op Delfts blauwe boertjes en molens

Vandaag de dag worden wel vaker Delfts blauwe ontwerpen aangebracht op producten ter versiering. In een zaak tussen Van Loo en Buis is de vraag aan de orde of dit soort ontwerpen te beschermen zijn via het auteursrecht. Het ging hier specifiek om auteursrechtelijke bescherming van boeren figuurtjes en molens in Delfts blauw, aangebracht op onderzetters en sleutelhangers. De Rechtbank Amsterdam oordeelt dat dergelijke ontwerpen niet te beschermen zijn.

Wat oordeelt de rechtbank precies?

"Ten aanzien van de onderzetters heeft Buis onder meer betoogd dat de Delfts blauwe tekeningen niet als oorspronkelijk werk zijn te beschouwen en aan eerder bestaand werk zijn ontleend. De tekeningen zijn volgens Buis gemeengoed. Van Loo heeft dit naar het oordeel van de kantonrechter niet, althans niet voldoende, betwist. Hoewel Van Loo wel heeft gesteld dat zij aan Van Rixoort heeft gevraagd 'Delfts blauwe afbeeldingen' te maken met daarop boertjes en boerinnetjes, heeft zij niet concreet gemaakt waarom de tekeningen het resultaat zijn van eigen creatieve keuzes, temeer nu niet is betwist dat de tekeningen aan eerder bestaand werk zijn ontleend en het hierbij gaat om een combinatie van standaard Delfts blauwe Hollandse vormelementen." Kortom, de tekeningen zijn geen oorspronkelijk ontwerp en komen geen auteursrechtelijke bescherming toe.

Ten aanzien van de sleutelhangers heeft Buis ook betoogd dat Van Loo geen exclusieve rechten heeft nu de vorm, lay-out en de Hollandse opdrukken van molens niet door Van Loo zijn ontworpen maar gemeengoed zijn. Ook daar gaat de rechtbank in mee, omdat Van Loo niet concreet heeft gesteld en onderbouwd op basis waarvan moet worden geoordeeld dat het ook hier om eigen creatieve keuzes gaat.

Van Loo doet nog een beroep op het leerstuk van de onrechtmatige daad (slaafse nabootsing) terzake twee sleutelhangers, maar ook dat strandt omdat de producten geen eigen plaats in de markt innemen en zich niet onderscheiden van andere sleutelhangers. De rechtbank oordeelt dat zelfs indien zou worden aangenomen dat Buis de ontwerpen van Van Loo "klakkeloos" zou hebben overgenomen, daarom nog niet voldaan is aan de vereisten voor een geslaagd beroep op slaafse nabootsing.

Joost Becker, advocaat auteursrecht