Speciaal regime voor computerprogramma’s
Computerprogramma’s worden beschermd door het auteursrecht en een specifiek regime uit de zogenoemde Softwarerichtlijn. Deze richtlijn is (grotendeels) omgezet in onze Auteurswet. Op grond van dit regime heeft de rechthebbende sterke rechten. Zo dient een gebruiker van computerprogrammatuur altijd toestemming te vragen aan de rechthebbende voor (onder meer) het gebruik, vertalen, bewerken, arrangeren of anderszins veranderen van het computerprogramma, alsmede de distributie daarvan. Daarentegen bestaan ook een aantal uitzonderingen op de exclusieve rechten van de rechthebbende. Zo mag een rechtmatige gebruiker van de programmatuur bijvoorbeeld een reserve kopie (back-up) maken. Ook mag hij de werking van de programmatuur analyseren en testen. Voorts is decompilatie van een computerprogramma onder bepaalde voorwaarden toegestaan.
Wat is “computerprogrammatuur” en wat is een GUI?
Een probleem waar de praktijk al jaren mee worstelt is dat niet geheel duidelijk is wat precies onder het begrip “computerprogramma” moet worden verstaan. Daar bestaat namelijk geen vaste definitie van. Op grond van de Softwarerichtlijn wordt bescherming verleend aan “de uitdrukkingswijze, in welke vorm dan ook van een computerprogramma”. De AG ziet in zijn advies een GUI als een systeem dat “communicatie mogelijk maakt tussen het programma en de gebruiker ervan. Bijvoorbeeld door middel van het op het scherm zichtbare iconen en symbolen, vensters of rolmenu’s. Hij maakt ook interactie mogelijk tussen het programma en de gebruiker ervan.”
Is een GUI computerprogrammatuur?
De vraag die in deze zaak centraal staat is of een GUI een dergelijke uitdrukkingswijze van een programma vormt. Het antwoord op deze vraag luidt volgens de AG: nee. Een GUI vormt geen uitdrukkingswijze van een programma en valt daarom niet onder de rechtsbescherming die computerprogramma’s genieten.
De AG is van mening dat: “de uitdrukkingswijze van een computerprogramma, wat die ook moge zijn, moeten worden beschermd, zodra die reproductie ervan ook de reproductie van het computerprogramma zelf meebrengt, waardoor de computer zijn taken kan uitvoeren.” Bij een GUI is dat naar de mening van de AG niet het geval: “de louter grafische gebruikersinterface kan echter niet tot een dergelijk resultaat leiden, aangezien de reproductie ervan niet de reproductie van het computerprogramma zelf meebrengt. Het is overigens mogelijk dat computerprogramma’s met een verschillende bron- en doelcode toch dezelfde interface hebben. De grafische gebruikersinterface onthult het computerprogramma dus niet, maar dient enkel om het gebruik ervan eenvoudiger en vlotter te maken”.
Is een GUI dan onbeschermd volgens de AG?
Nee, de AG meent dat de GUI bescherming kan genieten langs het “gewone” auteursrecht, indien het oorspronkelijk is en niet door techniek is bepaald.
Commentaar
Ik vraag me af of je deze scheidslijn tussen GUI en computerprogrammatuur in alle gevallen zo goed kunt maken. Uit de conclusie van de AG is niet duidelijk af te leiden tot waar de GUI precies strekt. Is het alleen de vormgeving en de inrichting van het scherm (lijkt wel op gedoeld te worden door te spreken over “louter grafische gebruikersinterface” en “look and feel”), of hoort hier ook nog de programmatuur bij die de knoppen op het scherm koppelen aan de achterliggende broncode? Als het alleen gaat om de vormgeving en de inrichting van het scherm sec dan kan ik me er wel iets bij voorstellen. Echter, doorgaans zal het toch wel zo zijn dat de GUI zodanig verbonden is met de achterliggende programmaregels dat je het daarmee zou moeten vereenzelvigen of dat het zelf ook als computerprogrammatuur moet worden gezien omdat daarmee de achterliggende broncode wordt aangestuurd, zonder welke aansturing die broncode feitelijk niets doet. Bovendien vraag ik mij af wat het specifieke nut ervan is om de GUI in dit licht niet ook onder het regime voor computerprogrammatuur te brengen.
Het is overigens nog maar afwachten of het Europese Hof van Justitie deze redenering van haar belangrijkste adviseur overneemt en tot dezelfde conclusie zal komen. Daarvoor zullen we nog enige tijd moeten wachten totdat het Hof met haar arrest komt.
