Hoogte annuleringskosten vaak onderwerp van debat

Het komt regelmatig voor dat iemand zich inschrijft voor een cursus of bijvoorbeeld een keuken besteld, maar zich voor het begin van de cursus of het afleveren van de keuken alsnog bedenkt. Als de klant overgaat tot een annulering van de overeenkomst, wilt u als ondernemer natuurlijk niet met eventueel gemaakte kosten blijven zitten. Vandaar dat in veel algemene voorwaarden tegenwoordig een bepaling is opgenomen op grond waarvan een klant zogenaamde ‘annuleringskosten’ verschuldigd is bij annulering. Deze kosten zijn vaak een onderwerp van geschil, omdat een klant die de dienst of de zaak niet heeft afgenomen, toch met een rekening wordt geconfronteerd. Ook is het niet altijd duidelijk hoe hoog de annuleringskosten mogen zijn om nog door een rechter te worden toegewezen.

Onlangs zijn twee uitspraken gewezen door twee verschillende kantonrechters waarin over de verschuldigdheid van dergelijke annuleringskosten, opgenomen in de algemene voorwaarden, is geoordeeld. Uit deze zaken blijkt dat toelaatbaarheid van het vorderen van annuleringskosten sterk afhankelijk is van de onderbouwing van de redelijkheid van deze kosten. Door een ondernemer zal voldoende gesteld en bewezen dienen te worden waaruit blijkt dat het in zijn geval redelijk is om annuleringskosten te eisen.

Kantonrechter ’s-Hertogenbosch: 50% annuleringskosten

Op 16 december 2010 heeft de kantonrechter van de Rechtbank te ’s-Hertogenbosch geoordeeld over een zaak waarbij een aanbieder van cursussen annuleringskosten van 50% in rekening bracht bij een cursist. Deze cursist had op 25 september 2009 een overeenkomst gesloten met betrekking tot een cursus Binnenhuisarchitectuur.

Het staat vast dat de algemene voorwaarden van toepassing zijn verklaard op deze overeenkomst en dat ze ter hand zijn gesteld. Dit laatste is van belang, want als de algemene voorwaarden niet tijdig (voor of bij het sluiten van de overeenkomst) ter hand zijn gesteld, dan kan de wederpartij (de cursist) deze vernietigen. Als dat het geval zou zijn, dan zou de cursusaanbieder geen beroep kunnen doen op de algemene voorwaarden. In artikel 6 van deze algemene voorwaarden is bepaald dat bij annulering korter dan één maand voor de cursus, 50% van de overeengekomen prijs verschuldigd is.

Op 7 oktober 2009 annuleert de cursist de cursus die begin oktober aan was gevangen. De cursusaanbieder brengt 50% van het cursusgeld ad € 497,50 in rekening.

Standpunt cursusaanbieder

Ter onderbouwing van de redelijkheid van deze kosten heeft de cursusaanbieder aangevoerd dat de annuleringskosten zien op de kosten voor de docent en de kosten voor de huur van de locatie. In totaal bedragen de kosten per cursist een bedrag van € 865,22. De cursist weerspreekt deze specificatie van de cursusaanbieder niet.

Oordeel kantonrechter

De kantonrechter wijst de vordering van de cursusaanbieder toe, aangezien (1) de cursusaanbieder op grond van artikel 6 van de haar algemene voorwaarden annuleringskosten ter hoogte van 50% van de aanvankelijk overeengekomen cursusprijs bij de cursist in rekening kan brengen, en (2) de cursusaanbieder voorts aannemelijk heeft gemaakt dat zij ook daadwerkelijk schade heeft geleden.

Kantonrechter Alkmaar: 33,3% annuleringskosten

Hoe anders liep het echter af in de zaak die een maand eerder, op 10 november 2010, door de kantonrechter te
Alkmaar is beoordeeld. In deze zaak waren de feiten als volgt.

Tussen een bedrijf dat gespecialiseerd is in de installatie van elektronische beveiligingssystemen (Y B.V.) en een natuurlijk persoon, welke als X wordt aangeduid, is op 18 februari 2010 een overeenkomst gesloten voor de levering en installatie van beveiligingsapparatuur, voor een totaalbedrag van € 4.836,-. In de schriftelijke overeenkomst wordt verwezen naar algemene voorwaarden, die op de achterkant van die overeenkomst zijn afgedrukt.

In artikel 8.1 van deze algemene voorwaarden is neergelegd dat bij annulering door de cliënt vóór de installatiedatum en voordat er feitelijke installatiewerkzaamheden door de leverancier hebben plaatsgevonden, de leverancier één derde gedeelte over de gehele contractswaarde exclusief btw van de overeenkomst in rekening zal brengen.

Deze overeenkomst wordt op 19 februari 2010 door X ontbonden, waarna Y B.V. aan X een rekening heeft gestuurd ad € 1.612,- wegens de annulering van de overeenkomst. Het in rekening gebrachte bedrag is één derde van de overeengekomen prijs van € 4.836,-, zoals ook is bepaald in artikel 8.1 van de algemene voorwaarden. Ook in deze zaak komt vast te staan dat de algemene voorwaarden van toepassing zijn verklaard op de overeenkomst en ter hand zijn gesteld.

Standpunt X

X echter meent dat artikel 8.1 van de algemene voorwaarden ‘onredelijk bezwarend’ is en om deze reden vernietigbaar. Is dit het geval, dan kan Y B.V. geen beroep doen op dit artikel en dus ook geen aanspraak maken op de annuleringskosten. Of een beding al dan niet onredelijk bezwarend is, is afhankelijk van de omstandigheden van het geval. Voor consumenten, waar de kantonrechter in dit geval X als kleine eenmanszaak ook onder verstaat, heeft de wetgever twee lijsten opgesteld waarop bedingen staan die ofwel altijd onredelijk bezwarend zijn, ofwel vermoed worden onredelijk bezwarend te zijn. In het laatste geval dient de ondernemer die een beroep wil doen op het ‘vermoedelijk onredelijk bezwarende beding’, te bewijzen dat het beding in zíjn geval niet onredelijk bezwarend is.

In artikel 6:237 van het Burgerlijk Wetboek staat dat vermoed wordt onredelijk bezwarend te zijn: een beding dat inhoudt dat de wederpartij (X) verplicht is een geldsom te betalen indien de overeenkomst wordt beëindigd anders dan op grond van het feit dat de wederpartij in de nakoming van haar verbintenis is tekort geschoten. Een uitzondering geldt voor zover het beding een redelijke vergoeding betreft voor door de gebruiker (Y B.V.) geleden verlies of gederfde winst. Oftewel, een annuleringsbeding dat verder gaat dan het verschaffen van een redelijke vergoeding voor geleden verlies of gederfde winst, wordt vermoed onredelijk bezwarend te zijn jegens consumenten.

Volgens X heeft Y B.V. helemaal geen kosten gemaakt, omdat er niets besteld of gemonteerd is. De kosten die Y B.V. in rekening brengt zouden daarom onredelijk hoog zijn.

Oordeel kantonrechter

Y B.V. is niet op deze stellingen van X ingegaan en heeft met name niet betwist dat zij geen kosten heeft gemaakt. Evenmin heeft zij gesteld dat zij verlies heeft geleden of winst heeft gederfd. Onder die omstandigheden kan niet worden aangenomen dat de annuleringsvergoeding van € 1.612,- een redelijke vergoeding is voor geleden verlies of gederfde winst. De kantonrechter wijst de vordering van Y B.V. af.

Vergelijking

Het meest in het oog springende verschil is dat in de zaak die diende bij de kantonrechter te ’s-Hertogenbosch de cursusaanbieder (als eiser) haar vordering duidelijk heeft onderbouwd. De cursusaanbieder had gesteld en voldoende bewezen dat de door haar gevorderde kosten redelijk zijn. Hiertegen is door de cursist als gedaagde onvoldoende tegenovergesteld.

In de tweede zaak heeft juist X als gedaagde uitvoerig gemotiveerd waarom een veroordeling onredelijk zou zijn, waar door Y B.V. weer te weinig tegenover is gesteld. Uit deze uitspraken is af te leiden dat indien u als ondernemer aanspraak wilt maken op annuleringskosten, u daarbij een onderbouwing zult dienen te geven waarom vergoeding van deze kosten in uw geval redelijk is. Zo niet, dan kan een beroep op een annuleringsbeding in de algemene voorwaarden afstuiten op het feit dat een rechter deze onredelijk bezwarend vindt.