1. Home
  2. Kennis
  3. Artikelen
  4. Internationale arbeid en pensioen in verkiezingsprogramma’s: sprookjes ontmaskerd…

Internationale arbeid en pensioen in verkiezingsprogramma’s: sprookjes ontmaskerd…

Het is niet direct een onderwerp waar politieke partijen hun vingers aan lijken te willen branden. Mogelijk dat D66 daarom de internationale arbeidsmarkt in het verkiezingsprogramma onbesproken laat. En PVV zal vast andere beweegredenen hebben om zich er niet mee bezig te houden, nu zij zich graag beperkt tot wat zich bínnen de grenzen van ons kikkerlandje afspeelt. Anderzijds hoort bij een ‘wereld vol wonderen’ wel degelijk grenzeloos denken. De Efteling biedt haar bezoekers niet voor niets...
Leestijd 
Auteur artikel Geeke Hissink (uit dienst)
Gepubliceerd 09 maart 2017
Laatst gewijzigd 16 april 2018
Het is niet direct een onderwerp waar politieke partijen hun vingers aan lijken te willen branden. Mogelijk dat D66 daarom de internationale arbeidsmarkt in het verkiezingsprogramma onbesproken laat. En PVV zal vast andere beweegredenen hebben om zich er niet mee bezig te houden, nu zij zich graag beperkt tot wat zich bínnen de grenzen van ons kikkerlandje afspeelt. Anderzijds hoort bij een ‘wereld vol wonderen’ wel degelijk grenzeloos denken. De Efteling biedt haar bezoekers niet voor niets een verre blik vanuit de Pagode.

We kunnen iedere keer weer in de Vliegende Hollander stappen, maar misschien is een tochtje in de Gondola ook best ontspannend. En niet langer in de waterachtbaan, maar in een vloeiend bootje heb je ook meer gelegenheid iets van de wereld om je heen in je op te nemen.  Daarom valt sowieso toe te juichen dat een aantal politieke partijen de moeite heeft genomen om iets van de internationale arbeidsmarkt te vinden. Neemt niet weg dat datgene wat zij er soms van vinden, juist geen toonvoorbeeld van grenzeloos denken is.

  • De PvdA wil een einde maken aan de arbeidsmigratie als verdienmodel op basis van kostenverschillen tussen buitenlandse werknemers en Nederlandse collega’s. De detacheringsrichtlijn wordt hiertoe aangescherpt en de A1-verklaring gaat op de schop.

  • Daarnaast wil de PvdA een regionale arbeidsmarkt waarin overheid bedrijven onderwijs samenwerken. Voor gebieden aan de Duitse en Belgische grens is een regionale arbeidsmarkt grensoverschrijdend. De PvdA wil bevorderen dat werkzoekenden die in Nederland wonen in Duitsland en in België gemakkelijker een baan vinden. Internationale regelgeving en afspraken moeten belemmeringen voor werkzoekenden zoveel mogelijk wegnemen.

  • Voorts wil de PvdA voor zover nodig ook de Europese mededingingsregels aanpassen zodat ook voor zzp’ers collectieve arbeidsvoorwaardelijke afspraken gemaakt kunnen worden. Aanbestedingen onder het niveau van het minimumloon en compensatie voor sociale verzekeringen worden verboden.


Een nobel streven van Asscher, waarin hij zich gesteund kan voelen door het CDA. Voor de goede orde: de detacheringsrichtlijn geeft een beperking op het vrije verkeer van diensten. Vereist wordt dat de minimumarbeidsvoorwaarden worden toegepast op buitenlandse werknemers. Een grenzeloze aanscherping van de Detacheringsrichtlijn, zodat de Europese arbeidskracht exact hetzelfde arbeidsvoorwaardenpakket heeft als zijn Nederlandse collega (en daarmee dus even duur is), zal al snel gezien worden als een te vergaande inbreuk op de vrijheid van vestiging. Volgens de Europese rechter is het minimum namelijk ook direct het maximum. Wat je ziet, is wat je krijgt, geen Panda Droom met extra dimensies.

  • De VVD noemt dat ‘Brussel’ zich in ieder geval niet hoeft te bemoeien met de pensioenen. Dat is een strikt Nederlandse aangelegenheid.

  • De VVD is tegen protectionisme, maar zegt anderzijds ook dat Nederland de Europese regels niet extra streng moet uitvoeren om de eigen ondernemers niet in de wielen te rijden.

  • De export van uitkeringen buiten de Europese Unie wordt stopgezet. Binnen de Europese Unie wordt de uitkering gekoppeld aan het kostenniveau van het land waar de ontvanger woont en dus verlaagd. Immigranten met een tijdelijke verblijfsvergunning mogen niet meer direct volledige aanspraak maken op de Nederlandse sociale zekerheid / bijstand.


De weerstand van Rutte tegen Europese invloed op pensioenen is enigszins merkwaardig te nemen. De Europese invloed door de rentesystematiek vanuit de ECB valt gewoonweg niet weg te denken. Geen invloed van Brussel kan regelrecht naar het Efteling Museum. Bovendien hebben onder Nederlands voorzitterschap, lees: onder Rutte, de Raad van de Europese Unie en het Parlement een compromis bereikt over de Pensioensfondsenrichtlijn, die nota bene tot doel heeft grensoverschrijdende activiteiten te ondersteunen. Het verkiezingsprogramma doet dan ook wat Pinokkio-achtig aan.

  • D66 wil diversiteit hoog op de agenda, waardoor in 2030 de jongeren met een niet-Westerse achtergrond gelijke kansen hebben in het vinden van een baan. Dat mensen met een niet-Westerse achtergrond aan het werk komen en ook kunnen doorstromen naar de top. Dit door opleiding, betere ondersteuning bij het maken van keuzes en een actieve en sturende overheid. Experimenten met neutrale sollicitatie- en promotieprocedures.


We willen D66 niet onvermeld laten als pro Europese partij, maar het heeft er alle schijn van dat D66 een paar afslagen heeft gemist en in Plopsaland is aangekomen door niet echt in te gaan op de internationale arbeidsmarkt.

  • De SP vindt dat Europa geen nationale bevoegdheden mag uitoefenen, voor zover dit leidt tot een strijdterrein voor bijvoorbeeld een vakbeweging.

  • De strijd tegen internationale ondernemingen heeft de volledige steun van de SP.


Internationale arbeid bij de SP lijkt meer internationale strijd voor de Nederlandse arbeider. Anderzijds is de SP als pleitbezorger van de vakbeweging wel consistent en daarmee waarschijnlijk een trouwe bezoeker van de oudgediende attracties van de Efteling.

  • Het CDA wil barrières voor de grensarbeiders wegnemen en hier vol op inzetten voor krimpgebieden waar de werkgelegenheid schaars is.

  • Aanpak van oneerlijke concurrentie door goedkopere arbeidskrachten uit andere lidstaten, die onder cao-niveau beloond worden, door strengere controles en zwaardere sancties.

  • Aanpassing van de detacheringsrichtlijn, waarbij de detachering gemaximeerd wordt tot zes maanden en een stapeling van detacheringen onmogelijk wordt gemaakt.

  • Pensioen is een Nederlandse aangelegenheid en onder geen beding een Europese, krachtig verzet van het CDA tegen nieuwe EU-regels en de toezichtsarbitrage.


De ‘naastenliefde’ van het CDA lijkt een beetje éénrichtingsverkeer. Net zoals veel attracties in de Efteling. Misschien dat het in de Efteling zo werkt maar waar het het vrije verkeer van diensten betreft, werkt het twee kanten op.

Voor wat betreft het pensioenstandpunt wordt het CDA een vlucht in de Pagode aangeraden. Door Europa hierin heel strikt van de hand te wijzen, los je de eigen problemen niet op. Pensioenmigratie is gaande. Kijk bijvoorbeeld naar België die het een stuk slimmer aanpakt met het sinds een aantal jaren faciliteren van de pan-Europees Pensioenfondsen (een fonds dat werkzaam is in meerdere landen van de Europese Unie). De multinationals weten de “Belgiëroute” inmiddels aardig te bewandelen; dat kóst Nederlandse pensioenuitvoerders een heleboel sponsoren. Bovendien zouden we juist moeten zoeken naar nieuwe sponsoren in de vorm van buitenlandse werkgevers; hoe zit het met de “Nederlandroute”, of belandt de pensioenuitvoerder die deze route wil bewandelen nu nog in het Sprookjesdoolhof?

  • Groenlinks noemt dat ze een einde willen maken aan constructies waarbij buitenlandse werknemers goedkoop werken.


Daadkrachtige taal, zoals het de partij die de eventuele Minister President (van de Efteling) gaat leveren betaamt. Maar hoe dan?