"Word Rider en geniet van de vrijheid om te werken wanneer het jou uitkomt.” Een wervingstekst van Deliveroo op haar website. Echter, is het daadwerkelijk zo’n koud kunstje voor een warme maaltijd?
In 2018 en 2019 was Deliveroo veelvuldig in het nieuws. Centraal stond de vraag of de Deliveroo bezorgers werkzaam zijn op basis van een arbeidsovereenkomst. Deliveroo besloot namelijk in 2018 de bezorgers van wie de arbeidsovereenkomst eindigde en ook nieuwe bezorgers, voortaan als zzp’er voor het bedrijf te laten werken.
De rechtbank Amsterdam oordeelde in 2019 dat de bezorgers van Deliveroo niet als zzp’ers, maar als werknemers moesten worden aangemerkt. Hierdoor moest ook de cao Beroepsgoederenvervoer met terugwerkende kracht worden toegepast. Zoals gesignaleerd in onze blog bij het oordeel van de rechtbank zal dit zwaar op de maag hebben gelegen bij Deliveroo en wellicht ook andere werkplatforms. Het is daarom niet verrassend dat Deliveroo in hoger beroep is gegaan.
Op 16 februari jl. heeft het hof Amsterdam arrest gewezen. Ook het hof komt tot de conclusie dat de bezorgers werken op basis van een arbeidsovereenkomst. De overwegingen zijn, zeker in tijden waarin de werkplatforms niet meer zijn weg te denken en de arbeidsmarkt steeds meer verandert, bijzonder interessant.
Kwalificatie van de arbeidsovereenkomst
Voor de kwalificatie van een arbeidsrelatie moet worden gekeken of personen arbeid verrichten, in dienst van een ander (de werkgever), gedurende een zekere tijd, waarvoor zij loon ontvangen (artikel 7:610 BW). Het is niet van belang of partijen de bedoeling hadden om de overeenkomst al dan niet als arbeidsovereenkomst te laten kwalificeren, zo oordeelde de Hoge Raad op 6 november 2020.
Al deze elementen zijn volgens het hof aanwezig. Dat de bezorgers arbeid verrichten en daarvoor loon ontvangen is volkomen duidelijk. Het hof voegt er nog aan toe dat ook de wijze van verloning (middels een automatische tweewekelijkse betaling door Deliveroo aan de bezorger) meer lijkt op de gang van zaken bij een arbeidsovereenkomst, dan op die bij een opdrachtovereenkomst waarbij de opdrachtnemer zelf factureert.
Meer aandacht wordt in het arrest besteed aan het element ‘in dienst van’. Deliveroo heeft in maart 2020 het ‘SBB-systeem’ vervangen door het ‘Free login-systeem’ (beide zijn apps waarmee bezorgers bestellingen kunnen ontvangen op hun telefoon en werk sessies kunnen reserveren). Met het Free login-systeem hebben de bezorgers meer vrijheid gekregen, maar dit weegt volgens het Hof niet op tegen de overige feiten en omstandigheden. Alleen al het eenzijdig wijzigen van het SBB-systeem in het Free login-systeem wijst volgens het Hof op het uitoefenen van gezag door Deliveroo. Daarnaast zijn de bezorgers beperkt in hun vrijheid om een eigen route te kiezen, wordt de GPS-locatie van bezorgers voortdurend bijgehouden waardoor Deliveroo een vergaande controlemogelijkheid heeft, en is door Deliveroo een ongevallenverzekering afgesloten die doet denken aan de loondoorbetalingsplicht bij ziekte die voor arbeidsovereenkomsten geldt.
In eerste aanleg ging de rechtbank er vanuit dat de bezorgers btw-plichtig waren. Dit blijkt in hoger beroep veelal niet het geval te zijn. Het overgrote deel van de bezorgers verdient te weinig voor een btw-afdracht en werkt dus ‘hobby-matig’. Het ontbreken van dergelijk ondernemerschap is volgens het hof een indicatie dat ten aanzien van de bezorgers eerder sprake is van aanwezigheid van een gezagsrelatie dan van de afwezigheid daarvan. Daarnaast zien ook de restaurants en de klanten de bezorgers niet als zelfstandigen, maar als onderdeel van Deliveroo.
Deliveroo doet nog een poging het tij te keren door te beargumenteren dat zij een IT-bedrijf is, en dat het bezorgen van maaltijden geen kernactiviteit is. Hier gaat het hof niet in mee. Op de website van Deliveroo staat immers “Maaltijdbezorging is het hart van onze organisatie” en dat bezorgers het hart vormen van Deliveroo.
Al deze factoren samengenomen komt het hof tot het oordeel dat de bezorgers van Deliveroo als werknemers moeten worden aangemerkt.
Gevolgen van het arrest
De uitspraak van de rechtbank blijft ongewijzigd. Bezorgers kunnen daarom nog steeds terugvallen op de geldende wet- en regelgeving binnen het arbeidsrecht, en ook de bepalingen en arbeidsvoorwaarden uit de cao Beroepsgoederenvervoer behouden hun toepassing. Betekent dit dan ook dat de bezorgers met terugwerkende kracht pensioen hebben opgebouwd? Vermoedelijk wel, mede gezien het eerdere oordeel van de kantonrechter Amsterdam. Deelname in het Bedrijfstakpensioenfonds Beroepsvervoer is verplicht gesteld voor bedrijven die in de betreffende bedrijfstak vallen. Volgens de kantonrechter valt Deliveroo onder deze bedrijfstak. Het pensioenfonds mag in dat geval op grond van de Wet verplichte deelneming in een bedrijfstakpensioenfonds 2000, en het daarop geënte verplichtstellingsbesluit, met terugwerkende kracht alle verschuldigde pensioenpremies claimen bij werkgever Deliveroo.
Deliveroo heeft in de media aangegeven in cassatie te gaan bij de Hoge Raad. Het wordt dus een heuse trilogie! Uiteraard delen wij het derde deel met u, zodra de ontknoping bij de Hoge Raad aan de orde komt.
