Volgens vaste rechtspraak van de Hoge Raad moet het tussen een (ondernemings)pensioenfonds en een werknemer geldende pensioenreglement worden uitgelegd op basis van de CAO-norm. Dit houdt in dat aan de bepalingen van het pensioenreglement een uitleg naar objectieve maatstaven moet worden gegeven. Is er geen gepubliceerde (officiële) toelichting op het reglement, dan zijn in beginsel de bewoordingen, gelezen in het licht van de gehele tekst, van doorslaggevende betekenis. Daarbij komt het niet aan op de bedoelingen van de partijen die het reglement tot stand hebben gebracht, voor zover deze niet uit de daarin opgenomen bepalingen kenbaar zijn, maar op de betekenis die naar objectieve maatstaven volgen uit de bewoordingen waarin het reglement is gesteld. Bij deze uitleg kan ondermeer acht worden geslagen op de elders in het reglement gebruikte formuleringen en op de aannemelijkheid van de rechtsgevolgen waartoe de onderscheiden, op zichzelf mogelijke tekstinterpretaties zouden leiden.
Casus
De werknemer was van 1 maart 1991 tot 1 december 2003 in dienst geweest bij Atos Origin. De werknemer had aanspraak op een bonusregeling, andere werknemers op een 13e maand.
De werknemer vorderde dat bij de berekening van zijn arbeidsongeschiktheid- en ouderdomspensioen (respectievelijk aop en op) rekening gehouden wordt met de gemiddelde bonussen in de drie jaar voorafgaand aan zijn uitval wegens ziekte. Tussen partijen staat vast dat bij de grondslag van het aop een bonusaanspraak buiten beschouwing blijft en bij de grondslag van het op een bonus tot maximaal de hoogte van een 13e maand wordt meegenomen. De werknemer voert aan dat er verschillende communicatie uitingen waren op grond waarvan hij mocht vertrouwen dat zijn bonus wel meetelde voor de grondslag van het aop. De rechtbank en het gerechtshof zijn het niet eens met de werknemer:
- de twee voorlichtingsbrochures (Oriflex) vermelden, dat hieraan geen rechten kunnen worden ontleend; dit kan alleen aan het formele pensioenreglement;
- het in deze voorlichtingsbrochures gebruikte begrip “variabele inkomenselementen” voor de bepaling van de pensioengrondslag vermeldt niet dat de bonus is inbegrepen;
- de werknemer had het pensioenreglement erop na kunnen slaan;
- de bonus wordt als apart inkomensbestanddeel genoemd in de Arbeidsvoorwaardengids Nederland Origin, naast variabele bestanddelen als ploegentoeslag;
- de op de website van het pensioenfonds opgenomen (330) vragen en antwoorden kwalificeren evenmin als een (officiële) toelichting op het pensioenreglement;
- doorslaggevend is dat er kennelijk veel vragen waren over de nieuwe pensioenregeling per 1 juli 1999, maar dat de beantwoording van deze vragen op de website zeer globaal en summier is geweest, terwijl het pensioenfonds veelvuldig heeft kenbaar gemaakt dat het pensioenreglement zelf leidend was.
Commentaar
Ik ben het eens met het oordeel van het hof. Uitgangspunt is de hiervoor genoemde CAO-norm van de Hoge Raad.
Toch kan het ook anders aflopen voor een (ondernemings)pensioenfonds of een werkgever en dus gunstig uitpakken voor de werknemer(s), indien de communicatie afwijkt van het pensioenreglement. Zie in dit verband het Wetsvoorstel pensioencommunicatie, dat op 5 maart jl. door de Tweede Kamer werd vastgesteld en de recente blog hierover van Frédérique Hoppers op deze kennisportal. De communicatie over pensioen moet tijdig, duidelijk, correct en evenwichtig zijn (de voorgestelde nieuwe tekst van artikel 48 Pensioenwet). Daarnaast wordt het pensioenregister uitgebreid met meer relevante informatie voor de werknemer/deelnemer over het opgebouwde en op te bouwen pensioen.
Ander aspect is dat wijziging van de pensioenafspraak tussen werkgever en werknemer correct moet verlopen tussen deze contractspartijen. Dit wil zeggen er dient een correcte (schriftelijke) voorlichting te zijn en de werknemer dient “welbewust” in te stemmen met de voorgehouden wijzigingen, zeker als het gaat om een verslechtering voor de werknemer(s). Zie mijn eerdere blog van 18 april 2014 over dit onderwerp op deze website.
