Uitvoeringsregels gepubliceerd voor ontslagen wegens bedrijfseconomische redenen/langdurige arbeidsongeschiktheid!

Op 24 november 2015 zijn de uitvoeringsregels gepubliceerd die gelden bij ontslagen waarvoor toestemming van het UWV vereist is (ontslagen wegens bedrijfseconomische redenen en ontslagen wegens langdurige ongeschiktheid).

De uitvoeringsregels zijn hier (onder "ontslag") te downloaden en bevatten een nadere uitwerking van en een toelichting op de regelingen in het Burgerlijk Wetboek en de Ontslagregeling. Meer concreet bevatten de uitvoeringsregels nadere voorschriften over de gegevens die in het kader van een ontslagprocedure aan het UWV zullen moeten worden toegezonden en over de wijze waarop de wettelijke bepalingen voor ontslag door het UWV zullen worden toegepast. Ook de rechter zal de uitvoeringsregels in de praktijk in voorkomende gevallen gaan gebruiken: bij de beoordeling van beslissingen van het UWV waartegen beroep is ingesteld.

De uitvoeringsregels bevatten op veel punten regels die we al kennen uit de voorheen geldende Beleidsregels Ontslagtaak UWV. Er zijn echter ook nieuwe/gewijzigde regels opgesteld.

Voor wat betreft de regels voor ontslag wegens langdurige arbeidsongeschiktheid valt onder meer op dat expliciet wordt stilgestaan bij het feit dat bepalend is dat de werknemer ongeschikt is voor het verrichten van de ‘bedongen arbeid’ (het eigen werk). De uitvoeringsregels gaan expliciet in op de mogelijkheid dat de bedongen arbeid gedurende de periode van arbeidsongeschiktheid kan wijzigen, wat de mogelijkheid tot opzegging kan frustreren. De uitvoeringsregels geven handvatten voor het bepalen van een (eventueel) omslagpunt van passende arbeid naar nieuw bedongen arbeid.

Voor wat betreft de regels voor ontslag om bedrijfseconomische redenen valt onder meer op:
(1) Per type bedrijfseconomische reden wordt overzichtelijk weergegeven welke gegevens de werkgever moet aanleveren, waarbij een aantal belangrijke begrippen expliciet worden toegelicht: rentabiliteit/winstgevendheid, solvabiliteit en liquiditeit van de onderneming.
(2) De uitvoeringsregels vermelden expliciet dat als sprake is van een slechte/verslechterende financiële situatie bij (onder meer) de groep, ook financiële kerngegevens van de groep moeten worden aangeleverd.
(3) Als een ontslagaanvraag wordt gebaseerd op het vervallen van een (tijdelijke) opdracht na een aanbestedingsprocedure, dan moet de werkgever aangeven of hij meedoet aan een nieuwe aanbestedingsprocedure. Zo ja, dan zal de ontslagtoestemming niet gegeven worden omdat (nog) niet aannemelijk is dat de betrokken arbeidsplaatsen vervallen.
(4) De uitvoeringsregels besteden aandacht aan een praktijk die in de zorgsector en de branche Welzijn en Maatschappelijke Dienstverlening  veel voorkomt: het toebedelen van werkzaamheden aan instellingen op basis van aanbestedings-/subsidietrajecten. De uitvoeringsregels vermelden expliciet welke specifieke informatie en onderbouwing de werkgever aanvullend zal moeten aanleveren bij gevraagde toestemming voor ontslag wegens verval van arbeidsplaatsen als gevolg van dergelijke aanbestedings-/subsidietrajecten.
(5) De uitvoeringsregels laten nog meer dan de voormalige Beleidsregels Ontslagtaak UWV zien dat het UWV kritisch kijkt naar ontslagaanvragen die samenhangen met het uitbesteden van bepaalde activiteiten. De werkgever dient toe te lichten op welke wijze de uitbesteding ten dienste staat van een doelmatige bedrijfsvoering en dat het besluit niet enkel uit kostenoverwegingen is voortgekomen. Bij uitbesteding aan een zelfstandige worden eisen gesteld aan de werkgever om aan te tonen dat het om een ‘echte zelfstandige’ gaat.
(6) De uitvoeringsregeling bevat een uitgebreide toelichting voor verschillende punten bij het bepalen van de ontslagvolgorde. Zo komt onder meer aan bod in welke volgorde de verschillende typen arbeidsrelaties beëindigd dienen te worden, hoe het afspiegelingbeginsel precies toegepast moet worden en wat de regels zijn bij afwijking van het afspiegelingsbeginsel voor ‘de onmisbare werknemer’ en ‘werknemers met een arbeidsbeperking’. Voor het vaststellen van de (groepen) uitwisselbare functies in de zorgsector en de branche Welzijn en Maatschappelijke Dienstverlening worden nog specifieke aanvullende regels geformuleerd.
(7) De uitvoeringsregels maken duidelijk(er) hoe gevolg moet worden gegeven aan het vereiste dat een werkgever bij de herplaatsingsinpanningen niet alleen arbeidsplaatsen moet betrekken waarvoor een vacature bestaat of binnen de geldende redelijke termijn een vacature te verwachten is, maar dat ook moet worden gekeken naar arbeidsplaatsen van uitzendkrachten, oproepkrachten of ingeleend personeel (uitgezonderd payrollwerknemers), althans voor zover die arbeidsplaatsen geen werkzaamheden van tijdelijke aard zijn. Zo wordt beschreven wat gedaan moet worden als er een functie vervalt en een (niet uitwisselbare) nieuwe functie ontstaat, of als er een passende functie is voor minder uren. Daarnaast wordt de relatie tot de herplaatsingsverplichting in een sociaal plan beschreven.
(8) Tot slot wordt vrij uitvoerig aandacht besteed aan opzegverboden die van toepassing kunnen zijn.

Het is van belang om de formulieren waarmee een ontslagaanvraag gedaan moet worden zo nauwkeurig mogelijk in te vullen. Door de uitvoeringsregels is dit proces gemakkelijker geworden, maar toch zullen ook mét deze regels in een concreet geval gedurende het invullen van de formulieren vragen opkomen. Aarzel niet om in zo’n geval contact met ons op te nemen.