Eerder deze week schreef ik een artikel over de arbeidsrechtelijke gevolgen van de corona-adviezen van het RIVM. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is de corona-uitbraak inmiddels een pandemie en worden er overal ter wereld draconische maatregelen genomen: Trump kondigt een Europees vliegverbod naar de Verenigde Staten aan, skigebieden worden gesloten, Disneyland Parijs sluit de deuren, de seizoensopening van de Formule 1 in Australië is afgelast etc. Ook in Nederland is besloten om verdergaande maatregelen te treffen. In navolging van de adviezen van het RIVM kondigde premier Rutte en minister Bruins op 12 maart 2020 nieuwe maatregelen/adviezen aan die voor heel Nederland gelden tot en met 31 maart a.s. Wat de arbeidsrechtelijke gevolgen van deze nieuwe maatregelen/adviezen zijn wordt hieronder uitgewerkt.
Blijf thuis in geval van neusverkoudheid, hoesten, keelpijn of koorts
Om de verspreiding van het coronavirus te beperken adviseert het RIVM aan iedereen in Nederland: “Blijf thuis bij klachten neusverkoudheid, hoesten, keelpijn of koorts. Mijd sociaal contact.”
- Mag een werknemer met neusverkoudheid, hoesten, keelpijn of koorts thuis blijven? Er is hier sprake van een maatregel opgelegd door de Rijksoverheid. Op werkgevers rust daarnaast een zorgplicht om zoveel als (redelijk) mogelijk zorg te dragen voor de veiligheid van de werkomgeving en de gezondheid van de werknemers. Gezien de door de overheid opgelegde maatregel, de zorgplicht en mogelijke aansprakelijkheid zouden werkgevers werknemers met deze klachten moeten weren van de werkvloer. Werknemers met deze klachten kunnen/moeten dan ook thuis blijven en blijven recht houden op salaris. Het voorgaande neemt niet weg dat werknemers met lichte klachten niet ziek/arbeidsongeschikt zijn. Treed daarom in overleg met de werkgever over de mogelijkheid van “thuiswerken”.
Indien de werknemer geen milde klachten ervaart maar ziek/arbeidsongeschikt is, bijvoorbeeld als gevolg van hoge koorts, dan gelden de verzuimregels en arbeidsrechtelijke regels omtrent loondoorbetaling tijdens ziekte. De werknemer heeft in dat geval recht op zijn/haar salaris.
Zoveel mogelijk thuis werken
Waar voorheen alleen inwoners van Noord-Brabant werden opgeroepen zoveel als mogelijk thuis te werken is de oproep nu uitgebreid: “Mensen in heel Nederland wordt opgeroepen zoveel mogelijk thuis te werken of de werktijden te spreiden.”
- Mag een werknemer die niet ziek is zonder overleg thuis blijven? In dit geval dient overleg met de werkgever plaats te vinden. Zoals ook in mijn eerdere artikel geschreven mag de werknemer indien hij/zij niet ziek is en geen klachten ervaart, niet zelf beslissen om thuis te blijven. De werknemer is immers niet ziek. Of de werknemer thuis kan/mag blijven dient in overleg met de werkgever te worden besproken. Werkgevers kunnen in dat geval de mogelijkheid van “thuiswerken” onderzoeken. Beslist de werkgever om de werknemer preventief thuis te laten, dan heeft de werknemer recht op zijn/haar salaris. Indien de werknemer toch zonder goede reden en zonder instemming van de werkgever preventief thuisblijft en geen werkzaamheden verricht, dan kwalificeert dit in beginsel als werkweigering en heeft de werknemer geen recht op salaris.
Update: in een recent gepubliceerde uitspraak oordeelt de rechter dat de werknemer geen "recht op thuis werken" kan putten uit het zeer algemeen geformuleerde overheidsadvies over zoveel mogelijk thuis werken.
Zorgpersoneel en personeel in vitale processen
De werkdruk van zorgpersoneel en personeel in vitale processen is groot. Er wordt ook wel gesproken over “zorghelden” die in de voorlinie van de corona-oorlog vechten om iedereen zo veel als mogelijk gezond te houden. De noodzakelijkheid van deze groepen personeel heeft ervoor gezorgd dat voor hen afwijkende maatregelen zijn aangekondigd: “er wordt veel van u gevraagd. Blijf pas thuis als u klachten hebt en koorts. Overleg zo nodig met uw werkgever.”
- Mag een zorgwerknemer of een werknemer in vitale processen die niet ziek is of slechts milde klachten ervaart thuisblijven? Voor deze groep werknemers geldt dat als zij niet ziek zijn (klachten in combinatie met koorts), zij niet zelf mogen beslissen om thuis te blijven. Of de werknemer thuis mag/kan blijven dient in overleg met de werkgever besproken te worden.
Reisverbod zorgpersoneel en personeel in vitale processen
Naast een hogere lat om thuis te blijven is voor het zorgpersoneel en het personeel in vitale processen ook een reisverbod voorgesteld: “En ook: reis niet naar het buitenland.”
- Kan een werkgever haar zorgpersoneel en personeel in vitale processen verbieden naar het buitenland te reizen? Door de Rijksoverheid is zonder enig voorbehoud expliciet afgekondigd om niet naar het buitenland te reizen. Deze maatregel komt mij voor dat de werkgever de werknemer hiertoe kan instrueren. Met andere woorden: het zorgpersoneel is helaas (zowel privé als zakelijk) niet toegestaan om naar het buitenland af te reizen.
Conclusie
Tot zo ver een update over de nieuwe maatregelen van de Rijksoverheid op advies van het RIVM. Wij zullen de adviezen van het RIVM nauwlettend in de gaten houden en bij veranderingen zullen wij u uiteraard adviseren over de arbeidsrechtelijke gevolgen. Heeft u vragen over de arbeidsrechtelijke gevolgen van het coronavirus neem dan contact met ons op via 024 – 381 31 22.
