Wat gaat voor: recht op loon bij ziekte of "geen arbeid, geen loon" wegens invordering rijbewijs?

Deze vraag deed zich voor in een zaak die speelde bij de kantonrechter te Lelystad. Het ging om een chauffeur die zich, voorafgaand aan zijn dienst, had ziek gemeld. Diezelfde avond kreeg de werknemer een ongeluk dat werd veroorzaakt met zijn auto.  In zijn bloed werd een alcoholpromillage vastgesteld van ruim 1,8 promille. Het rijbewijs van de werknemer is vervolgens ingevorderd. Uit onderzoek is naast alcoholmisbruik tevens het gebruik van psychoactieve geneesmiddelen (diazepam en quetiapine) geconstateerd. De werkgever heeft vanaf één maand na het ongeval geen loon meer betaald. De reden voor de loonstopzetting is dat de werknemer zijn werkzaamheden als chauffeur niet meer kan uitoefenen vanwege de inname van zijn rijbewijs. De werknemer stelt dat zijn ziekte de oorzaak is van het niet-werken en vordert loondoorbetaling.

De kantonrechter overweegt dat er geen aanleiding is om de arbeidsongeschiktheid van de werknemer wegens overspannenheid en/of depressie in twijfel te trekken. Het medicijngebruik alsook hetgeen de werknemer tijdens zitting naar voren heeft gebracht (zoals dat hij al vaker overspannen is geweest), zijn voldoende aanwijzingen hiervoor. De werknemer heeft daarom recht op doorbetaling van loon bij ziekte. Naar het oordeel van de kantonrechter staat ook voldoende vast dat de werknemer op het moment van de ziekmelding – dus vóór het ongeval - reeds arbeidsongeschikt was. De opvatting van de werkgever dat niet de ziekte maar de inname van het rijbewijs de primaire oorzaak is voor het niet kunnen verrichten van de bedongen arbeid, deelt de kantonrechter niet. Bovendien acht de kantonrechter het aannemelijk dat er een verband bestaat tussen de psychische klachten van de werknemer en zijn excessieve drankgebruik later op de dag. De vordering van de werknemer wordt derhalve toegewezen.

De samenloopproblematiek tussen de rechtsregels “recht op loon bij ziekte” (7:629 BW) en “geen arbeid, geen loon” (7:627/628 BW) is niet bij wet geregeld. Ook heeft de Hoge Raad zich hierover (nog) niet uitgelaten. Wel is in de lagere rechtspraak een aantal uitspraken omtrent deze problematiek te vinden. De algemene maatstaf van de lagere rechters om te bepalen welke van voornoemde rechtsregels prevaleert, is dat naar alle omstandigheden van het geval en de maatstaven van redelijkheid en billijkheid dient te worden gekeken.

In onderhavige zaak is mijns inziens (ook) de chronologie van de gebeurtenissen van belang: de werknemer heeft zich eerst ziek gemeld en daarna is zijn rijbewijs ingenomen. Als zijn rijbewijs niet zou zijn ingenomen, dan had de werknemer nog steeds niet kunnen werken wegens ziekte en dus recht op loon gehad. Ik kan me voorstellen dat wanneer het andersom zou zijn geweest, dus eerst inname rijbewijs en daarna de ziekmelding, de uitkomst mogelijk anders zou luiden. Maar dan geldt dat de werknemer door de invordering van het rijbewijs sowieso niet had kunnen werken, ongeacht of hij nu wel of niet ziek zou zijn. Kortom, ook hier geldt dat alle omstandigheden van het geval bepalend kunnen zijn.