Waarom kosten aan Buma Stemra betalen?
Muziek is een auteursrechtelijk beschermd werk. Dit betekent dat je dit niet zomaar zonder toestemming van de maker openbaar mag maken (bijvoorbeeld door de radio aan te zetten in een café of door muziek af te spelen via Spotify zodat alle bezoekers hiernaar kunnen luisteren). Aan iedere artiest toestemming vragen voor het laten horen van hun muziek aan jouw bezoekers, en aan al die artiesten afzonderlijk een vergoeding afdragen, is natuurlijk niet te doen. In Nederland bestaat daarom Buma/Stemra. Dit is een organisatie die de auteursrechten van de bij deze organisatie aangesloten artiesten beheert. Voor het laten horen van muziek aan jouw bezoekers heb je een licentie nodig waarvoor je een (licentie)vergoeding betaalt aan Buma/Stemra en waardoor je toestemming hebt om de muziek te gebruiken. Buma/Stemra zorgt er vervolgens voor dat de door jou betaalde kosten terechtkomen bij de artiesten.
Op het moment dat je deze kosten niet (vrijwillig) betaalt kan Buma/Stemra langskomen om te controleren of jij muziek openbaar maakt aan het publiek. Als Buma/Stemra van oordeel is dat jij dit doet, dan kan je een factuur van hen verwachten en dien je alsnog kosten te betalen door een licentieovereenkomst af te sluiten.
Wanneer moet je kosten aan Buma-Stemra betalen?
Dus: als je muziek openbaar maakt aan het publiek, moet je een licentievergoeding betalen. Op grond van Europese en Nederlandse jurisprudentie is er in ieder geval sprake van een openbaarmaking indien:
- De muziek wordt ‘medegedeeld’: dat betekent in het geval van muziek dat de muziek te horen is door andere mensen. Het maakt niet uit dat het publiek de muziek niet daadwerkelijk zelf wil ‘waarnemen’, bijvoorbeeld door een noise cancelling koptelefoon te dragen.
- Er sprake is van een vrij groot publiek.
- Er sprake is van een ‘nieuw’ publiek: dat wil bijvoorbeeld zeggen de bezoekers van een café, een winkel, e.d.
De meeste handelingen zullen onder een ‘openbaarmaking’ vallen, maar niet alle. Bovendien gelden er een aantal uitzonderingen, bijvoorbeeld in het onderwijs. Hieronder vind je drie situaties waarin je wel kosten moet betalen, en drie situaties waarin je geen kosten hoeft te betalen.
3x wel kosten betalen
1. Horeca, sportschool, winkels
Als je muziek afspeelt in jouw café, restaurant, sportschool of winkel dien je altijd een licentieovereenkomst te sluiten met Buma/Stemra. Buma/Stemra berekent de kosten op basis van het aantal vierkante meters van de onderneming waar de muziek hoorbaar is. Speel je in verschillende ruimtes verschillende muziek af? Dan worden het aantal vierkante meters in die ruimte bij elkaar opgeteld voor het berekenen van de vergoeding.
2. Op het werk
Je verwacht het misschien niet, maar ook voor muziek die wordt gedraaid op de werkvloer, bijvoorbeeld in een kantoor of in een fabriek, moet een vergoeding worden betaald (óók als er maar één werknemer in de ruimte aanwezig is). Ook hier geldt dat indien je in verschillende ruimtes verschillende muziek afspeelt, je voor iedere ruimte een aparte licentievergoeding moet betalen.
3. Als muziekvereniging / orkest
Ook voor het gebruik van muziek bij repetities en kleine georganiseerde (gratis) optredens van (amateur)muziekverenigingen moet kosten worden betaald. Je betaalt dan per lid. Daarnaast worden de kosten berekend op basis van het soort (amateur)vereniging. Een vereniging die meer dan drie concerten per jaar geeft, betaalt bijvoorbeeld meer dan een vereniging die maximaal drie concerten per jaar geeft.
3x niet of een minder hoge kosten betalen
1. Privégebruik
Als je muziek openbaar maakt in een besloten kring, bijvoorbeeld thuis aan je gezinsleden, hoef je hiervoor geen kosten te betalen. Aangezien dit een uitzondering op de regel is wordt de term ‘besloten kring’ beperkt uitgelegd en dient het te gaan om een kring van personen waartussen een ‘hechte band van persoonlijke aard’ bestaat.
Deze uitzondering wordt ook door de rechter strikt geïnterpreteerd, en is bijvoorbeeld niet van toepassing op besloten zorggroepen. Er bestaat volgens de rechter in het geval van een zorggroep geen ‘hechte band van persoonlijke aard’ tussen de bewoners van de zorggroep (en het personeel). Hierdoor moet voor het draaien van muziek in besloten zorggroepen dus wel een vergoeding worden afgedragen.
2. De onderwijsexceptie
Indien muziek enkel ‘ter toelichting bij het onderwijs’ wordt gebruikt, daarvoor geschikt is, en het gebruik van de muziek door het beoogde, niet-commerciële doel gerechtvaardigd is, mag deze muziek openbaar worden gemaakt in de klas. Denk hierbij aan het afspelen van een nummer om de tekst daarvan te analyseren in de klas.
Deze uitzondering is alleen van toepassing op niet-commerciële onderwijsinstellingen. Bovendien mag het gedeelte van de muziek dat openbaar wordt gemaakt niet te lang zijn. Ten slotte moet een ‘billijke vergoeding’ worden betaald. Meestal worden die billijke kosten voldaan met een jaarlijkse afkoopsom. Daarvoor zijn verschillende overeenkomsten opgesteld tussen onderwijsinstellingen en uitgevers.
Let op, voor het afspelen van muziek in bijvoorbeeld de aula of op een schoolfeest geldt deze uitzondering niet en dient de ‘normale’ licentievergoeding afgedragen te worden aan Buma/Stemra.
3. Bij de tandarts?
Bijzonder maar waar: de Europese rechter heeft in 2020 geoordeeld dat het afspelen van muziek in een wachtkamer van een tandarts geen ‘mededeling aan het publiek’ is. De groep mensen in de wachtkamer zou volgens de rechter onder meer te klein zijn. In een andere zaak uit 2016 werd overigens geoordeeld dat de patiënten in een wachtkamer van een revalidatiecentrum wel weer een ‘groot publiek’ vormden, en er dus wel sprake was van een openbaarmaking.
Conclusie kosten Buma Stemra
Muziek is een auteursrechtelijk beschermd werk. Hierdoor geldt in beginsel dat voor elke openbaarmaking van muziek buiten de privésfeer kosten betaald moeten worden aan Buma/Stemra. Slechts in uitzonderlijke gevallen hoeft er geen of minder kosten te worden betaald.
Wanneer moet je Buma/Stemra kosten betalen? Vergoeding voor Buma Sterma rechten
Photo by Malte Wingen on Unsplash
