Nieuwe handhavingsmogelijkheden voor de IGJ bij toezicht op gunstbetoon bij medische hulpmiddelensector

Om te voorkomen dat zorgverleners oneigenlijk beïnvloed worden door de medische hulpmiddelensector is vanaf 1 januari 2018 de Wet op de medische hulpmiddelen gewijzigd. De Inspectie voor de Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) wil bij (vermeende) oneigenlijke beïnvloeding kunnen handhaven en had daarvoor geen mogelijkheden. De regelgeving voor de medische hulpmiddelensector gaat daarmee de regelgeving voor de farmaceutische bedrijven achterna, waar al langere tijd soortgelijke regelgeving geldt. Het is echter de vraag of de handhavingswens van de inspectie niet ten koste gaat van de beoogde transparantie.

Verbod op gunstbetoon

Het uitgangspunt onder de nieuwe wetgeving is dat gunstbetoon, zoals het geven van bonussen, kortingen en geschenken om de verkoop van medische hulpmiddelen te bevorderen, verboden is. Dit is alleen anders als zich één van de uitzonderingen voordoet, bijvoorbeeld wanneer de dienstverlening in redelijke verhouding staat tot het verstrekte bedrag. De voorwaarden waaraan de uitzonderingen moeten voldoen zijn nader uitgewerkt in de Beleidsregels gunstbetoon Wet op de medische hulpmiddelen.

Gedragscode Medische Hulpmiddelen en Transparantieregister Zorg

Vele fabrikanten, leveranciers en zorgverleners bevorderen op vrijwillige basis de transparantie over onderlinge financiële banden door zich te binden aan de Gedragscode Medische Hulpmiddelen (GMH). In de GMH zijn gedragsregels opgenomen over het verstrekken en ontvangen van bonussen, kortingen en geschenken om ongewenste beïnvloeding te voorkomen.

De GMH schrijft voor dat de leveranciers van medische hulpmiddelen bepaalde financiële relaties met een zorgverlener dienen te melden in het Transparantieregister Zorg. Hierbij kan het onder meer gaan over vergoedingen voor lezingen, sponsoring in ruil voor naamsvermelding of een vergoeding voor de reis- en verblijfkosten voor deelname aan een bijeenkomst. Iedereen kan het register raadplegen en per zorgaanbieder of zorgverlener kan bekeken worden welke samenwerking er was met het bedrijf en welke vergoeding ontvangen is. Vanuit de medische hulpmiddelensector en de zorg wordt dus al het nodige gedaan om transparant te zijn over onderlinge financiële banden.

Handhaving door de inspectie

Volgens de regering zijn de GMH en het Transparantieregister Zorg niet voldoende om beïnvloeding te voorkomen, mede omdat in geval van excessen nu niet opgetreden kan worden door de inspectie. Overtreders van de nieuwe wetgeving hangt een bestuurlijke boete van maximaal € 900.000,- boven het hoofd. Dit maakt dat het belangrijk is om als bedrijf te voldoen aan de nieuwe wetgeving. Het paradoxale aan de wetgeving is dat de wens om meer transparantie kan leiden tot minder transparantie. Het Transparantieregister Zorg kan namelijk voor de inspectie aanleiding vormen om handhavend op te treden wanneer daarin zaken naar voren komen die in strijd zijn met de nieuwe wetgeving. Dus juist de medische hulpmiddelenbedrijven en zorgverleners die transparant (willen) zijn over hun financiële banden lopen mogelijk het risico om onderworpen te worden aan onderzoek van de inspectie. Dat deze angst niet onterecht is, is al gebleken. Ik vertel hier meer over in een volgend artikel.

Heeft u vragen over de Wet op de medische hulpmiddelen of over de regelgeving met betrekking tot gunstbetoon? Of heeft u te maken met toezicht door de IGJ? Neem dan contact op met Luuk Arends en Lidewij Bergsma.