In deze artikelenreeks bespreken wij de voor de praktijk belangrijkste juridische en fiscale aandachtspunten bij het vormgeven van samenwerkingsverbanden in de zorg. Dit vierde artikel van de artikelenreeks gaat over de samenwerking via rechtspersonen.
Eerdere artikelen die in deze artikelenreeks zijn verschenen:
Contouren van de samenwerking (1)
Coöperatie (7)
Rechtspersonen
Samenwerkingsverbanden die rechtspersoonlijkheid hebben kunnen, in tegenstelling tot de eerder besproken contractuele samenwerkingsverbanden (de samenwerkingsovereenkomst en de personenvennootschap), zelfstandig aan het rechtsverkeer deelnemen en rechten en verplichtingen aangaan. Niet de samenwerkingspartners gaan de rechten en verplichtingen aan maar het samenwerkingsverband zelf.
Doorgaans is er sprake van een tweeledige opzet: de samenwerkingspartners richten een gezamenlijke rechtspersoon op (samenwerkingsstichting, B.V. of coöperatie; de juridische en fiscale aspecten van deze rechtspersonen zullen in de volgende artikelen van deze artikelenreeks worden besproken) en sluiten voorts een joint venture overeenkomst waarin wordt vastgelegd op welke wijze, onder welke specifieke (financiële) voorwaarden en in welke omvang zij onderling gaan samenwerken.
Juridische kenmerken van een samenwerking via rechtspersonen
- Rechtspersoonlijkheid: het samenwerkingsverband kan zelf contracten sluiten, goederen verwerven en personeel in dienst nemen.
- Exploitatierisico ligt bij het samenwerkingsverband.
- Grotere bindingsintensiteit.
- Autonomer: de samenwerkingspartners staan op afstand van de aansturing van het samenwerkingsverband.
- Minder vrijheid bij de vormgeving: de stichting, B.V. en coöperatie kennen een wettelijke regeling en de samenwerkingspartners zijn gebonden aan de wettelijke voorschriften voor de inrichting van het samenwerkingsverband.
- Notariële tussenkomst is vereist i.v.m. de oprichting van het samenwerkingsverband.
Fiscale kenmerken van een rechtspersoon
Vennootschapsbelasting:
In principe is een rechtspersoon zelfstandig belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting. Voor een B.V. of coöperatie geldt dat voor alle activiteiten en vermogensbestanddelen. Een stichting is alleen belastingplichtig voor activiteiten en vermogensbestanddelen waarmee een onderneming wordt gedreven of in concurrentie wordt getreden met belastingplichtige ondernemers. Voor het jaar 2020 bedraagt het belastingtarief 16,5% bij een (fiscale) winst tot Euro 200.000, daarboven 25%.
Een rechtspersoon kan als samenwerkingsverband in de zorg toch vrijgesteld zijn van belastingplicht als voldaan wordt aan de eisen voor toepassing van de zorgvrijstelling. De werkzaamheden moeten dan voor 90% of meer bestaan uit in de wet genoemde zorgtaken (werkzaamhedeneis) en de winst van de rechtspersoon mag uitsluitend ten bate komen van organisaties die ook de zorgvrijstelling toepassen of het algemeen maatschappelijk belang (winstbestemmingseis). In een besluit van de Staatssecretaris van Financiën zijn kaders voor toepassing van de zorgvrijstelling neergelegd. Hierin zijn ook voorwaarden opgenomen die aansluiten bij de Governancecode Zorg 2017 en zien onder andere op de inrichting van het bestuur, de instelling van een onafhankelijk toezichthoudend orgaan en kwaliteitseisen voor het aandeelhouderschap in een zorg-B.V. De inrichting van de statuten van de rechtspersoon is daarin belangrijk.
Btw:
Een rechtspersoon die op duurzame basis tegen vergoeding prestaties verricht (goederenleveringen of diensten), kwalificeert als btw-ondernemer. Over prestaties tegen vergoeding aan en door de rechtspersoon is in principe btw verschuldigd.
Afhankelijk van de feitelijke omstandigheden kan een btw-vrijstelling van toepassing zijn of kan de heffing van btw anderszins worden voorkomen. Voor de zorgsector is dit een specifiek aandachtspunt, omdat de inkoop-btw op kosten doorgaans niet of beperkt aftrekbaar is.
Loonheffingen:
Voor de loonheffingen is het van belang dat de rechtspersoon de verplichting heeft een loonadministratie te voeren, loonheffingen in te houden en af te dragen. Mocht personeel van de ene vennootschap naar de andere vennootschap overgaan, dan is het, ter voorkoming van administratieve lasten, aan te bevelen een beschikking samenhangende groep inhoudingsplichtigen aan te vragen. Na ontvangst van de beschikking is het mogelijk, zonder alle administratieve vereisten bij het in dienst nemen van personeel, het personeel van de ene naar de andere vennootschap te laten overgaan.
Aandachtspunten bij de richting van een samenwerkingsverband in de vorm van een rechtspersoon
Door de specifieke juridische en fiscale kenmerken van een rechtspersoon, zal in het bijzonder aandacht moeten worden besteed aan:
- de overdracht van activa en werkzaamheden door de aandeelhouders en/of stakeholders aan het samenwerkingsverband;
- de financieringsvorm van het samenwerkingsverband (eigen en/of vreemd vermogen);
- de toepassing van de zorgvrijstelling voor de vennootschapsbelasting;
- de ter beschikkingstelling van personeel aan het samenwerkingsverband;
- de voorwaarden van en vergoedingen voor het zakelijke verkeer (leveringen/diensten) tussen het samenwerkingsverband en de aandeelhouders en/of stakeholders;
- de fiscale positie van de aandeelhouders en/of stakeholders in hun relatie tot het samenwerkingsverband.
Contact
Wilt u meer weten over het vormgeven van samenwerkingsverbanden in de zorgsector? Neem dan gerust contact met ons op. Ons kantoor beschikt over een multidisciplinair team met advocaten, (kandidaat)notarissen en fiscalisten dat gespecialiseerd is in geïntegreerde advisering over de (rechts)vorm, organisatie-, governance- en medezeggenschapstructuur van samenwerkingsverbanden in de zorgsector, alsmede het oprichten hiervan.
Lezingenreeks Zorg & Recht
Op het moment van schrijven van dit blog is het onzeker of de Zorg & Recht lezing over samenwerkingsverbanden in de zorgsector van 26 mei a.s. in de huidige vorm door gaat. Wij onderzoeken momenteel de mogelijkheden voor (online) alternatieven. Indien u hiervan op de hoogte gehouden wil worden, stuur dan een verzoekje naar marketing@dirkzwager.nl, of hou onze website www.dirkzwager.nl/events in de gaten. Mensen die zich reeds hebben aangemeld ontvangen nog persoonlijk bericht hierover.
